Μήπως τα κινητά αυξάνουν τον κίνδυνο για καρκίνο του εγκεφάλου;

Πηγή: ScienceDaily, 21 Οκτωβρίου 2008

Απαιτούνται μεγάλες ερευνητικές πρωτοβουλίες ώστε αμέσως να εκτιμηθεί η πιθανότητα πως η χρήση των κινητών τηλεφώνων μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένο κίνδυνο για όγκο στον εγκέφαλο, σύμφωνα με το editorial του περιοδικού Χειρουργική Νευρολογίας.

Πρόσφατες μελέτες έχουν εκφράσει ανησυχίες ότι η μακροχρόνια έκθεση σε ηλεκτρομαγνητικά πεδία (ELF) από τα κινητά τηλέφωνα μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για καρκίνο στον εγκέφαλο, αλλά και άλλων όγκων του νευρικού συστήματος, σύμφωνα με τον Ron Pawl, ένα νευροχειρούργο στο Νοσοκομείο Lake Forest. Ο ίδιος ζητεί να αναληφθούν πρωτοβουλίες για συνεργατικές έρευνες, που θα προσδιορίσουν κατά πόσον η σχέση μεταξύ των κινητών τηλεφώνων και του καρκίνου του εγκεφάλου είναι πραγματική.

Οι επιστήμονες από καιρό ανησυχούν για το ενδεχόμενο η έκθεση στην Η/Μ ακτινοβολία μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για όγκο στον εγκέφαλο. Μέχρι πρόσφατα, ωστόσο, η έρευνα δεν έδειξε καμία καθαρή σύνδεση μεταξύ της χρήσης του κινητού τηλεφώνου και του όγκου του εγκεφάλου.

Πριν λίγο καιρό μια σουηδική ερευνητική ομάδα δημοσίευσε μια επιδημιολογική μελέτη που υποδηλώνει αυξημένο κίνδυνο για καρκίνο στον εγκέφαλο (γλοίωμα), καθώς και όγκο στα ακουστικά νεύρα (νεύρωμα), σε άτομα που χρησιμοποιούν κινητά τηλέφωνα επί δέκα χρόνια ή και περισσότερο. Οι όγκοι ήταν πιο πιθανό να αναπτυχθούν προς την ίδια πλευρά που χρησιμοποιείται το κινητό. Άλλες μελέτες από την ίδια ομάδα πρότειναν ότι η χρήση ασύρματων συσκευών στην σταθερή τηλεφωνία έδιναν τον ίδιο κίνδυνο.

Αφού εξέτασαν τα στοιχεία, ένας συγγραφέας μάλιστα υπέδειξε ότι η μακροχρόνια χρήση του κινητού είναι "πιο επικίνδυνη για την υγεία ακόμα και από το κάπνισμα των τσιγάρων." Άλλες δε πρόσφατες σχολιαστές έθεσαν παρόμοιους προβληματισμούς.

Τα ευρήματα είναι ανησυχητικά και υπό το πρίσμα της εκθετικής αύξησης των κινητών τηλεφώνων - τελευταία δε γίνεται ευρεία χρήση τους από παιδιά και εφήβους. Οι βλαβερές συνέπειες των Η/Μ πεδίων, αν υπάρχουν, μπορεί να είναι ακόμη μεγαλύτερη στην φάση της ανάπτυξης του εγκεφάλου.

Αν ο σύνδεσμος (μεταξύ της χρήσης και του όγκου) είναι πραγματικός, τότε τα ποσοστά των καρκίνων του εγκεφάλου θα πρέπει να έχουν αυξηθεί τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Ορισμένες μελέτες έχουν αναφέρει ότι πράγματι αυτό συμβαίνει, ιδίως για τους πιο κακοήθεις καρκίνους του εγκεφάλου. Ωστόσο, άλλες μελέτες έχουν βρει ένα σταθερό ποσοστό εμφάνισης των όγκων.

Ορισμένοι σχολιαστές έχουν υποστηρίξει ότι η φαινομενική αύξηση του αριθμού των καρκίνων στον εγκέφαλο θα μπορούσαν να αντανακλούν τη χρήση εξελιγμένων τεχνικών απεικόνισης, όπως η υπολογιστική τομογραφία και η μαγνητική τομογραφία. "Ωστόσο, το γεγονός ότι η συχνότητα εμφάνισης του γλοιώματος, ιδιαίτερα οι πιο κακοήθεις μορφές, αυξάνει και αυτό δικαιολογεί την ανάληψη δράσης για το θέμα αυτό", γράφει ο Δρ Pawl.

Το πρόβλημα, σύμφωνα με τον Δρ Pawl, είναι ότι καμιά άλλη ερευνητική ομάδα δεν έχει διεξάγει μελέτη, που να δείχνει πραγματικά μια σαφή σχέση μεταξύ των εγκεφαλικών όγκων και των Η/Μ πεδίων. Γι αυτό ζητάει από επιστημονικές εταιρείες να διαδραματίσουν ηγετικό ρόλο στον σχεδιασμό και την εκπόνηση μελετών που να καθορίσουν οριστικά τον κίνδυνο για καρκίνο του εγκεφάλου σε σύνδεση με τα Η/Μ πεδία, κυρίως από τα κινητά τηλέφωνα. "Φαίνεται ότι  θα χρειαστεί μια συνεργασία ανάμεσα στην επιστημονική κοινότητα και τα διοικητικά όργανα", γράφει ο Δρ Pawl.

"Κάποια αιχμή του δόρατος είναι πλέον αναγκαία λόγω του μεγέθους και της σοβαρότητας της κατάστασης."

Η χρήση κινητού τηλεφώνου δεν συνδέεται με τον καρκίνο

Στο άρθρο «Κινητά τηλέφωνα και καρκίνος του εγκεφάλου: Τι ξέρουμε (και τι δεν ξέρουμε)» παρατίθενται στοιχεία επιστημονικών ερευνών που περιορίζουν τις ανησυχίες για τις επιδράσεις της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας στη υγεία.

Σύμφωνα με την έγκυρη περιοδική έκδοση του Εθνικού Ινστιτούτου Καρκίνου των Ηνωμένων Πολιτειών. Ο Δρ. Peter Inskip, της διεύθυνσης Επιδημιολογίας και Γενετικής του Ινστιτούτου για τον Καρκίνο, ένας από τους πρωτοπόρους στην έρευνα για τις επιδράσεις των κινητών στην υγεία, σημειώνει ότι «έχουμε στη διάθεσή μας μελέτες που καλύπτουν δέκα χρόνια χρήσης κινητού τηλεφώνου και ακόμα δεν έχουμε δει κάποια πειστική απόδειξη για αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του εγκεφάλου».

Οι περισσότερες μελέτες δεν έχουν ανακαλύψει κάποια σχέση μεταξύ κινητού τηλεφώνου και καρκίνου. Σε μεγάλο μέρος τους, αυτές οι μελέτες έχουν ξεκινήσει ως απάντηση στην ανησυχία του κοινού για τις αρνητικές επιδράσεις στην υγεία από αυτήν την νέα τεχνολογία. Μόνο στις ΗΠΑ τον περασμένο χρόνο, οι συνδρομητές κινητής τηλεφωνίας ξεπερνούσαν τα 255 εκατομμύρια σημειώνοντας μεγάλη αύξηση σε σχέση με το 2000 και το 2005 όπου οι χρήστες ήταν 110 και 208 εκατομμύρια αντίστοιχα. Δεδομένης αυτής της θεαματικής αύξησης χρηστών του κινητού τηλεφώνου, οι ερευνητές αναζήτησαν πιθανή αύξηση στη συχνότητα εμφάνισης του καρκίνου του εγκεφάλου στον πληθυσμό των ΗΠΑ και δεν βρήκαν καμία. Επίσης, βάσει του Προγράμματος Επιτήρησης και Επιδημιολογίας του Εθνικού Ινστιτούτου Καρκίνου κατά την περίοδο 1987 έως και 2005, δεν παρατηρήθηκε αύξηση στη συχνότητα εμφάνισης του καρκίνου του εγκεφάλου ή του νευρικού συστήματος.

Επικίνδυνες κι άλλες συσκευές

Δυστυχώς μέσα στα σπίτια μας υπάρχουν τόσο ηλεκτρικές συσκευές - όπως οι φούρνοι μικροκυμάτων και τα σεσουάρ - όσο και ασύρματες συσκευές νέας τεχνολογίας που σκεπάζουν τα πάντα με ένα ηλεκτρομαγνητικό νέφος.

Και όπως λένε ορισμένοι τα μαγνητικά και ηλεκτρικά πεδία που αναπτύσσονται κατά τη λειτουργία αυτών των συσκευών ίσως να μην είναι και τόσο αθώα, γιατί μάλλον δρουν επιβαρυντικά πάνω στον ανθρώπινο οργανισμό, σύμφωνα με πρόσφατες μετρήσεις και έρευνες.

Από την άλλη μεριά υπάρχει μια μεγάλη μερίδα επιστημόνων που θεωρεί ότι δεν συντρέχουν λόγοι ανησυχίας, γιατί οι εντάσεις των πεδίων αυτών είναι χαμηλές.

Οι πρώτοι επιστήμονες πιστεύουν ότι λόγω των μαγνητικών πεδίων αλλά και των ραδιοκυμάτων που εκπέμπουν, οι πλέον επικίνδυνες συσκευές με σειρά προτεραιότητας είναι: η βάση ασύρματου τηλεφώνου, ο φούρνος μικροκυμάτων, το WiFi και το σεσουάρ. Μικρότερη είναι η επικινδυνότητα από τη χρήση ηλεκτρικής κουζίνας, του απορροφητήρα και το ηλεκτρονικό ξυπνητήρι.

Η δεύτερη ομάδα λέει ότι μέχρι σήμερα δεν υπάρχουν αρκετές ασφαλείς ενδείξεις ώστε να μπορούμε με σιγουριά να πούμε ότι προβλήματα υγείας συνδέονται με αυτές τις συσκευές.

Από μετρήσεις του Εργαστηρίου Κυτταρικής Βιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, μία ασύρματη βάση σταθερού τηλεφώνου δημιουργεί σε απόσταση μερικών εκατοστών μαγνητικό πεδίο έντασης 50 μιλιγκάους. Μπορεί το όριο που έχει υιοθετηθεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας προ δεκαετίας να φτάνει τα 1.000 μιλιγκάους, ωστόσο, πολλοί λένε ότι τα υπάρχοντα όρια θεωρούνται «παρωχημένα».

Μια έκθεση του Ευρωκοινοβουλίου με τίτλο Βioinitiative report αναφέρεται σε έρευνες που καταδεικνύουν ότι μαγνητικά πεδία έντασης άνω των 4 μιλιγκάους δύναται να προκαλούν σε παιδιά και ενηλίκους σοβαρά προβλήματα υγείας και να συνδέονται με κακοήθεις όγκους, λευχαιμίες, νευρικές διαταραχές, αλλοιώσεις του DΝΑ, καθώς και βλάβες του ανοσοποιητικού συστήματος. Η συγκεκριμένη έκθεση καλεί επίσης για μείωση των ορίων για τα ηλεκτρικά πεδία που κυμαίνονται από 28 έως 61 βολτ ανά μέτρο- ανάλογα με τις συσκευές- σε 0,6 ή και λιγότερο.

Στο Εργαστήριο Κυτταρικής Βιολογίας επί έξι μήνες τώρα πραγματοποιούν πειράματα σε ποντίκια με κύησ, τα οποία ακτινοβολούν με βάσεις ασύρματων τηλεφώνων κάθε βράδυ για οκτώ ώρες. Ως προκαταρκτικό συμπέρασμα- καθώς δεν έχουν ολοκληρωθεί ακόμα τα εν λόγω πειράματα - οι ερευνητές λένε ότι διαπίστωσαν προβλήματα στην οστεϊκή ανάπτυξη των εμβρύων. Οι συγκεκριμένες βάσεις ασύρματων τηλεφώνων ακτινοβολούν έως 50 μιλιγκάους, ενώ τα ραδιοκύματα που εκπέμπουν φτάνουν έως και τα 8-10 βολτ ανά μέτρο, δηλαδή εντός των ισχυόντων ορίων αλλά έως και 13 φορές άνω των προτεινόμενων από την έκθεση «Βioinitiative report» που προβλημάτισε τους ευρωβουλευτές.

Ωστόσο και οι παραδοσιακές οικιακές συσκευές ακτινοβολούν σύμφωνα με μετρήσεις: για παράδειγμα, μία παλαιού τύπου τηλεόραση καθοδικού σωλήνα δημιουργεί μαγνητικό πεδίο έντασης έως 100 μιλιγκάους σε απόσταση μερικών εκατοστών, ενώ στα 2 μέτρα η ένταση πέφτει στα 10. Επιπλέον, όταν λειτουργεί το σεσουάρ, ανάλογα με την ισχύ του, η ένταση του μαγνητικού πεδίου μπορεί να φτάσει έως και τα 500 μιλιγκάους. Όταν ανάβει το μάτι ηλεκτρικής κουζίνας η ακτινοβολία φτάνει επίσης τα 100 μιλιγκάους σε πολύ κοντινή απόσταση - το ίδιο ισχύει και για ξυριστικές μηχανές (όχι μπαταρίας), τοστιέρες, απορροφητήρες, ηλεκτρικά ξυπνητήρια και ηλεκτρικές σκούπες.

Γι αυτό καλό είναι τα παιδιά να μην πλησιάζουν πολύ αυτές τις συσκευές όταν βρίσκονται σε λειτουργία, καθώς δεν έχει διερευνηθεί επαρκώς ο τρόπος με τον οποίο επιδρούν τα πεδία χαμηλής έντασης στον ανθρώπινο οργανισμό. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στους φούρνους μικροκυμάτων, που όταν τοποθετούνται σε πάγκους κουζίνας βρίσκονται στο ύψος του κεφαλιού των παιδιών, τα οποία κοιτάζουν μέσα τους τον δίσκο που γυρίζει, λένε οι ειδικοί.