Η ομάδα των Πρασίνων μιλά για έως 60.000 θύματα

Τον περασμένο Σεπτέμβριο η IAEA και η WHO έδωσαν στη δημοσιότητα μια έκθεση στην οποία ισχυρίζονται ότι αποκαλύπτουν "το αληθινό μέγεθος της καταστροφής. Και σε αυτήν ανέφεραν μόνο 4000 θύματα. Αλλά το νούμερο αυτό αμφισβητείται και από την ομάδα των Πρασίνων στο Ευρωκοινοβούλιο, όπου οι Ian Fairlie και David Sumner, δύο ανεξάρτητοι επιστήμονες ειδικοί στην ακτινοβολία από τη Βρετανία, λένε ότι οι θάνατοι από καρκίνους που προξενήθησαν από το Τσέρνομπυλ είναι στην πραγματικότητα μεταξύ 30.,000 και 60.000.

Πολύ περισσότερα τα θύματα του Tσερνομπίλ λέει ότι υπάρχουν και η Greenpeace

Σε έκθεση που δημοσιεύει η Greenpeace σε συνεργασία με περισσότερους από 60 διακεκριμένους επιστήμονες, κυρίως από τη Λευκορωσία, την Oυκρανία και τη Ρωσία, αποκαλύπτει ότι η Διεθνής Eπιτροπή Aτομικής Eνέργειας υποβάθμισε σημαντικά τις επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία από την καταστροφή του Tσερνομπίλ. Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάζονται στην έκθεση της Greenpeace, που βασίζονται στα εθνικά στατιστικά δεδομένα της Λευκορωσίας σχετικά με τις εμφανίσεις καρκίνου, εκτιμάται ότι περίπου 270.000 άνθρωποι θα εκδηλώσουν καρκίνο, εκ των οποίων οι 93.000 με θανάσιμες συνέπειες, εξαιτίας του ατυχήματος στο Tσερνομπίλ.

Τα στοιχεία αυτά καταρρίπτουν την πρόσφατη έκθεση της IAEA, η οποία προβλέπει 4.000 επιπλέον θανάτους σαν συνέπεια του ατυχήματος. Η έκθεση της Greenpeace επίσης καταλήγει στο συμπέρασμα ότι, βάσει των δημογραφικών δεδομένων, τα τελευταία 15 χρόνια, στη Ρωσία προκλήθηκαν 60.000 επιπλέον θάνατοι από το ατύχημα στο Tσερνομπίλ και εκτιμά ότι ο συνολικός απολογισμός των θανάτων στην Ουκρανία και τη Λευκορωσία μπορεί να αυξηθεί κατά 140.000 θύματα.

Και στην Ελλάδα

Μια ερευνητική ομάδα με επικεφαλής τον καθηγητή Σίμο Σιμόπουλο, διευθυντή του τομέα Πυρηνικής Τεχνολογίας του ΕΜΠ, που ασχολείται εδώ και είκοσι χρόνια συνεχώς με τις επιπτώσεις του Τσερνόμπιλ στην Ελλάδα, λέει ότι το πρόβλημα του πυρηνικού δυστυχήματος στο Τσερνόμπιλ υπάρχει ακόμα στην Ελλάδα, όπως δείχνουν οι μετρήσεις της ομάδας.

Τα ραδιενεργά στοιχεία - και ιδιαίτερα του ραδιενεργού καισίου - στο έδαφος, στα υπόγεια νερά, στο χώμα, στα φυτά, στα ζώα παραμένουν, σε ορισμένες περιοχές της χώρας, στα ίδια επίπεδα με εκείνα του 1986.

Οι ερευνητές συνέκριναν τις αρχικές καταγραφές με νεώτερες - έως και σήμερα άλλωστε γίνονται συνεχώς μετρήσεις. Το συμπέρασμα είναι ότι ελάχιστα έχει αλλάξει η κατάσταση τα τελευταία 20 χρόνια.

Από το βορά έως το νότο οι συγκεντρώσεις του ραδιενεργού καισίου φτάνουν ακόμα τα 65 Κιλομπεκερέλ ανά τετραγωνικό μέτρο εδάφους, όταν το όριο επικινδυνότητας, σύμφωνα με τους επιστήμονες, δεν ξεπερνά τα 5 Κιλομπεκερέλ.

Βεβαίως, ακόμα και σε τέτοια επίπεδα, οι τιμές αυτές δεν συγκρίνονται με τις αντίστοιχες που καταγράφηκαν τα προηγούμενα χρόνια στη Βόρεια Ρωσία και τη Βόρεια Ευρώπη. Το 1986, λίγες ημέρες ύστερα από το πυρηνικό δυστύχημα στο Τσερνόμπιλ, οι επιστήμονες είχαν μετρήσει και στη χώρα μας υψηλές συγκεντρώσεις αντιμονίου, ζιρκονίου, δημητρίου και μαγγανίου, που πρόκειται για πολύ επικίνδυνα στοιχεία. Ωστόσο, στις μετρήσεις που έγιναν το '96, η Ελλάδα βρέθηκε σχεδόν καθαρή σε όλα - με την εξαίρεση του καισίου.

Οι μεγαλύτερες ποσότητες καισίου εντοπίζονται στη Δυτική Μακεδονία και τη Βόρεια Θεσσαλία, ενώ καθαρές είναι οι Κυκλάδες, η Κρήτη, η Αττική και το μεγαλύτερο τμήμα της Πελοποννήσου. Υψηλές συγκεντρώσεις ραδιενεργών στοιχείων εντοπίστηκαν και στη θάλασσα. Οι πλέον πρόσφατες μετρήσεις έδειξαν ότι στα νερά των Δαρδανελλίων η συγκέντρωση καισίου είναι 6 φορές υψηλότερη από αυτήν του Αιγαίου, η οποία με τη σειρά της είναι 7 φορές υψηλότερη από αυτή του Ιονίου Πελάγους.

Στα μεγάλα δάση της ανατολικής πλευράς του Ολύμπου Γάλλοι ερευνητές είχαν μετρήσει το 2002 τις συγκεντρώσεις καισίου. Τα ευρήματα ήταν εξαιρετικά ανησυχητικά: Βρέθηκαν υψηλές συγκεντρώσεις στα ανώτερα στρώματα του εδάφους, σε βακτήρια του δάσους, στη μικροπανίδα και στη μικροχλωρίδα. Το ίδιο παρατηρήθηκε σε είδη φρούτων, όπως τα άγρια βατόμουρα και οι άγριες φράουλες που βρίσκονται σε αφθονία στην περιοχή. Το συμπέρασμα ήταν "η μόλυνση μειώνεται αργά ή παρέμεινε σταθερή ιδίως στα πολυετή είδη χλωρίδας", αναφέρει ο Σιμόπουλος.

Ο Σιμόπουλος διευκρινίζει ότι ο Όλυμπος έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην κατανομή της ραδιενέργειας. Το 1986, από το Τσερνόμπιλ, ξεκίνησαν τρία διαδοχικά ραδιενεργά νέφη. Το ένα κατευθύνθηκε προς τη Σκανδιναβία, το δεύτερο προς την Κεντρική Ευρώπη και το τρίτο προς τα Βαλκάνια και την Ελλάδα. Το τελευταίο κυμάνθηκε σε ύψος χαμηλότερο του Ολύμπου και έτσι το βουνό λειτούργησε ως «φυσικό σύνορο». Η Ήπειρος εμφανίζεται στους χάρτες "καθαρή" από ραδιενέργεια. Αντίθετα η Θεσσαλία, η Κεντρική Μακεδονία και τμήμα της Στερεάς Ελλάδας παρουσιάζουν υψηλές συγκεντρώσεις.

To Φίχτι είναι ένα μικρό χωριό στον Νομό Αργολίδας. Λίγες μόνο ημέρες αφού το ραδιενεργό νέφος ήρθε στην Ελλάδα, μια τοπική βροχή ξέσπασε πάνω από το χωριό και στην περιοχή περιμετρικά του. Τα ραδιενεργά στοιχεία έπεσαν στο έδαφος. Αυτό το μικρό χωριό παρουσίασε - και εξακολουθεί να παρουσιάζει έως σήμερα - υψηλές τιμές καισίου.

Το Καίσιο

Το ραδιενεργό καίσιο είναι εξαιρετικά επικίνδυνο στοιχείο και προσλαμβάνεται μέσω της τροφής - τόσο από λαχανικά όσο και από κρέατα ζώων που κατανάλωσαν ραδιενεργά χόρτα. Κανείς δεν γνωρίζει για πόσα χρόνια ακόμα θα μας βασανίζει η ραδιενέργεια. Δεν έχουμε εμπειρία. Τώρα την μαθαίνουμε. Ένα από τα άγνωστα σε μας στοιχεία είναι η χρονική διάρκεια των επιπτώσεων, λέει ο Σιμόπουλος. Το ραδιενεργό καίσιο έχει διάρκεια ζωής τα 35 έτη. Και έχουν περάσει μόλις τα 20. Σημειώνεται ότι μερικοί επιστήμονες μιλούν για διάρκεια ζωής του καισίου πάνω από 80 χρόνια.

Όπως λένε οι επιστήμονες, τα φαινόμενα της επίδρασης της ακτινοβολίας μικρών δόσεων καισίου στον άνθρωπο χαρακτηρίζονται «στοχαστικά». Δηλαδή οι «χαμηλές» δόσεις δεν έχουν άμεσα διακριτές επιπτώσεις και αυτό ακριβώς είναι ένα από τα ύπουλα χαρακτηριστικά στοιχεία του. Όσο οι απορροφώμενες ραδιενεργές δόσεις μικραίνουν τόσο η ασάφεια για τις επιπτώσεις τους μεγαλώνει - και αντίστροφα. Πάντως το καίσιο μπορεί να προκαλέσει καρκίνο στο γαστρεντερικό σύστημα, ο οποίος μπορεί να εκδηλωθεί ακόμα και 30 χρόνια μετά την έκθεση του ανθρώπου στη ραδιενέργεια.

Ευρωπαϊκές ιατρικές επιθεωρήσεις, διαφορετικές μεταξύ τους, έχουν αναφέρει στο παρελθόν ότι ο αριθμός των θυμάτων του Τσερνόμπιλ στην Ελλάδα ίσως να φτάνει τους 1.500. Τόσες ήταν μέσα στη δεκαετία 1986 - 1996 οι καταγεγραμμένες ανεξήγητες περιπτώσεις καρκίνου - που δεν δικαιολογούνταν από το ιστορικό του ασθενή. Σ' αυτά θα πρέπει να προστεθούν και οι 2.500 τεχνητές διακοπές κύησης που έγιναν στην Ελλάδα κατά το διάστημα αμέσως μετά την καταστροφή, για προληπτικούς λόγους, σύμφωνα με τη Διεθνή Επιθεώρηση Μολυσματικών Ασθενειών (1986-87).

(συμπληρωματικά στοιχεία και από τα ΝΕΑ)