Με νέα τεχνική ανακάλυψαν τον πιο μακρινό πλανήτη 5.000 έτη φωτός από τη Γη 

Από σελίδα του space.com, 9 Ιανουαρίου 2003

Πέμπτη 9 Ιανουαρίου 2003, 201ο συνέδριο της AAS στο Σίατλ της πολιτείας Ουάσιγκτον

Αστροφυσικοί από το Κέντρο Αστροφυσικής Χάρβαρντ - Σμιθσόνιαν ανήγγειλαν ότι ανακάλυψαν τον πιο μακρινό πλανήτη, OGLE-TR-56b, ένα μεγάλο και ζεστό κόσμο με νέφη και σταγόνες λιωμένου σιδήρου. Βρίσκεται σε τροχιά γύρω από ένα άστρο σε απόσταση 5.000 έτη φωτός μακριά μας. Η τεχνική που εφαρμόστηκε είναι νέα και πολλά υποσχόμενη για το μέλλον.

Η ανακάλυψη αυξάνει τις δυνατότητες των αστρονόμων να ψάξουν για πλανήτες σαν τη Γη, πολύ μακρύτερα από την απόσταση των 160 ετών φωτός μέσα στην οποία ήταν οι άλλοι γνωστοί πλανήτες (γύρω στους εκατό). Ο αριθμός των αστεριών που μπορούν τώρα να είναι εξεταστούν φθάνει από 40.000 έως 100 εκατομμύρια ή και περισσότερο ακόμη.

Ο πλανήτης έχει 2.6 φορές το μέγεθος του Δία αλλά με λίγη μικρότερη μάζα. Μπορεί να έχει σχηματισθεί μακρύτερα από το άστρο του και ύστερα να μετακόμισε στη τωρινή τροχιά του.

Η περίοδος περιφοράς του γύρω από το άστρο του είναι 29 ώρες και βρίσκεται πιο κοντά του από όσο ο Ερμής στον ήλιό μας. Λόγω της μικρής απόστασης του από το άστρο η ατμόσφαιρα του νέου πλανήτη έχει θερμοκρασία 1700 βαθμούς Κελσίου. Έτσι έγινε ο πιο θερμός πλανήτης που γνωρίζουμε. Παρουσιάζει μια ομίχλη από σίδηρο και βροχή από καυτές σταγόνες σιδήρου.

Ανακαλύφθηκε επειδή βρισκόταν μπροστά από το αστέρι, όπως φαινόταν από τη Γη. Οι αστρονόμοι μέτρησαν τότε μια μικρή ελάττωση στο φως του άστρου καθώς ο πλανήτης διέρχεται μπροστά από το άστρο.

Η επίδραση του πλανήτη στο φως του άστρου είναι παρόμοια με τη σκιά ενός κουνουπιού που πετάει μπροστά από έναν προβολέα διακόσια 300 χιλιόμετρα μακριά, είπαν οι ερευνητές.

Ενώ μόνο ένα μικρό ποσοστό πλανητών μπορεί να ανακαλυφθεί με αυτόν τον τρόπο αυτή η μέθοδος, με τη διέλευση του πλανήτη μπροστά από το άστρο, είναι πολλά υποσχόμενη για την ανακάλυψη περισσοτέρων πλανητών όπως λένε οι εμπειρογνώμονες.

Προηγουμένως, όλες οι ανιχνεύσεις πλανητών έγιναν με μια μέθοδο που λέγεται μέθοδος ταλάντευσης, στην οποία οι αστρονόμοι παρατηρούν μικρές ταλαντεύσεις στη τροχιά των αστέρων, που προκαλούνται με τη βαρυτική έλξη των πλανητών πάνω τους.

Η τεχνική αυτή θα χρησιμοποιηθεί σε μια μελλοντική διαστημική αποστολή της NASA, την αποστολή Kepler, η οποία θα ψάξει για πλανήτες στο μέγεθος της Γης.

Η Debra Fischer μια αστρονόμος από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, στο Μπέρκλευ και ένα μέλος της ομάδας που ψάχνει για πλανήτες από τη Γη,  ανακοίνωσε σε μια συνέντευξη της ότι οι δύο τεχνικές πρέπει να αποδειχθούν συμπληρωματικές.

Η Fischer μαζί με τον Geoffrey Marcy στο Μπέρκλευ και τον Paul Butler του Ιδρύματος Carnegie της Ουάσιγκτον, ανιχνεύει τους πλανήτες με τη μέθοδο της ταλάντευσης.

Η μέθοδος ταλάντευσης της Fischer είναι επίσης γνωστή ως τεχνική Doppler, αλλά δουλεύει μόνο για τα αστέρια που βρίσκονται σε αποστάσεις 160 ετών φωτός. Απαιτεί επίσης τεράστια τηλεσκόπια και μεγάλες παρατηρήσεις -- ίσος με το χρόνο που απαιτείται σε έναν πλανήτη για να κάνει μια πλήρη τροχιά. Η μέθοδος διέλευσης, που μπορεί να χρησιμοποιήσει τηλεσκόπια μετρίου μεγέθους, περιορίζεται σε τομείς του Ουρανού με τεράστιο αριθμό αστεριών, όπου ο αριθμός τους προσφέρει μια καλή πιθανότητα για μια ανίχνευση ακόμα κι αν οι πιθανότητες είναι χαμηλές για κάθε αστέρι.

Το σημαντικότερο πλεονέκτημα της τελευταίας μεθόδου, της διέλευσης δηλαδή, είναι ότι παράγει πολύ περισσότερες πληροφορίες για τους πλανήτες που βρίσκει. Στην πραγματικότητα, χρησιμοποιήθηκε το 2001 για να επανεξετάσει έναν διερχόμενο πλανήτη μπροστά από ένα άστρο, που είχε ανακαλυφθεί αρχικά με τη μέθοδο της ταλάντευσης. Οι παρατηρήσεις διέλευσης παρείχαν τις πρώτες μετρήσεις για την ατμόσφαιρα ενός πλανήτη έξω από το ηλιακό σύστημά μας. Κάτι που έγινε για πρώτη φορά.

Τελικά, εντούτοις, οι κοντινότεροι πλανήτες μπορούν να εξεταστούν πιο λεπτομερώς με τα διαστημικά παρατηρητήρια, τα οποία προγραμματίζονται να ξεκινήσουν την επόμενη δεκαετία κι έτσι οι άλλες ερευνητικές ομάδες θα συνεχίσουν τις αναζητήσεις τους, όπως η ομάδα της Fischer, με τη τεχνική Doppler.

Η νέα ανακάλυψη πραγματοποιήθηκε από μια χωριστή ερευνητική ομάδα, η οποία ερεύνησε πέρυσι εκατομμύρια  αστεριών σε ένα κομμάτι του ουρανού. Το πείραμα εστίασης λόγω βαρύτητας λέγεται Optical Gravitational Lensing Experiment (OGLE) και προσδιόρισε αρκετά αστέρια προς το κέντρο του γαλαξία μας, τα οποία εμφανίστηκαν να έχουν κάτι που κινείται μπροστά τους.

Το αστέρι που βρέθηκε με αυτή τη μέθοδο ονομάστηκε , OGLE-TR-56, και ο πλανήτης OGLE-TR-56b.

Ο συνολικός αριθμός των γνωστών πλανητών έξω από το ηλιακό μας σύστημα υπερβαίνει τώρα τους 100, αν και μερικά από αυτά τα εξωηλιακά αντικείμενα απαιτούν κι άλλες παρατηρήσεις.