Οφθαλμαπάτη ένας από τους 100 εξωηλιακούς πλανήτες

Από σελίδα του NewScientist, 5 Σεπτεμβρίου 2002

Οι αστρονόμοι αναγνώρισαν πως αυτό που φαινόταν να είναι ένας από τους 100 πλανήτες εκτός του Ηλιακού μας Συστήματος, με το μέγεθος μάλιστα του Δία, στην πραγματικότητα είναι μία γιγαντιαία κηλίδα που περιστρέφεται γύρω στην επιφάνεια του άστρου. Αλλά δεν περιμένουν πολλά άλλα αστέρια να δώσουν την ψευδή εντύπωση πως έχουν πλανήτες σε τροχιά, γιατί το άστρο που εμπλέκεται στην ψευδή αυτή εντύπωση ήταν ένα ειδικό νεαρό αστέρι.

Ο πλανήτης-φαντομάς είχε θεωρηθεί πως βρισκόταν σε τροχιά γύρω από το άστρο HD 192262, ένα νεαρό αστέρι 63 έτη φωτός μακριά. Το 1999, μια ομάδα στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στην Santa Cruz ανακάλυψε  μια μετατόπιση στο φάσμα του φωτός που εκπέμπεται από το άστρο.

Συμπέραναν λοιπόν πως ένας μεγάλος πλανήτης πρέπει να περιστρέφεται γύρω από το άστρο, ο οποίος προξενεί την μετατόπιση, και ανήγγειλε το γεγονός.

Αλλά τώρα αναλυτικές παρατηρήσεις που καθοδηγούνται από τους Gregory Henry του Πολιτειακού Πανεπιστημίου του Tennessee και Robert Donahue και Sallie Baliunas στο Harvard-Smithsonian Κέντρο για την Αστροφυσική δείχνουν πως αυτοί είχαν εξαπατηθεί.

Ένας πλανήτης με ικανοποιητικό μέγεθος θα έχει μια βαρυτική επίδραση στο άστρο που περιστρέφεται, κάνοντας το να μετακινείται κατά τη διάρκεια της κάθε περιστροφής. Για ένα μακρινό παρατηρητή, αυτό το φαινόμενο αυξάνει τη μετατόπιση προς το ερυθρό των γραμμών του φάσματος καθώς το άστρο έλκεται και αντίστροφα.

Αλλά πιο καλύτερες αναλύσεις του φάσματος από τον Henry και την ομάδα του έδειξαν σημεία που  είναι χαρακτηριστικά  μιας γιγαντιαίας ηλιακής κηλίδας που περιστρέφεται πάνω στην επιφάνεια του άστρου. Οι ηλιακές κηλίδες θερμαίνουν και ψύχουν την επιφάνεια, που μιμούνται τη μετατόπιση που προξενείται από ένα μεγάλο περιστρεφόμενο πλανήτη.

Όμως οι ερευνητές δεν πιστεύουν πως πολλοί άλλοι εξωηλιακοί πλανήτες θα  πρέπει να είναι για πέταμα. Και αυτό γιατί  οι μεγάλες ηλιακές κηλίδες συνήθως βρίσκονται μόνο στα νεαρά άστρα και οι περισσότεροι πλανήτες που έχουν ανακαλυφθεί περιστρέφονται γύρω από γηραιά.

Η ανακάλυψη, που έγινε το 1999, αμφισβητήθηκε τότε και γι' αυτό η ομάδα της Καλιφόρνιας ζήτησε από την ομάδα του Henry  να επιβεβαιώσει το εύρημα.

Η έρευνα δημοσιεύτηκε στο Αστροφυσικό Περιοδικό (Astrophysical Journal).