Η αντηλιακή κρέμα δεν προσφέρει πλήρη προστασία από τον ήλιο

Από σελίδα του NewScientist, 29 Σεπτεμβρίου 2003

Οι αντηλιακές κρέμες δεν προστατεύουν επαρκώς από όλες τις επιβλαβείς ακτίνες του ήλιου, προειδοποιεί μια νέα μελέτη σε τρεις γνωστές μάρκες αντηλιακών στη Βρετανία. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι σημερινές αντηλιακές κρέμες εμπόδισαν μόνο, περίπου, το 50% της UV-A, ένα τύπο επιβλαβούς ακτινοβολίας του ήλιου, που συνδέεται πιθανά με την πιο θανατηφόρα μορφή του καρκίνου του δέρματος.

Η έρευνα, που δημοσιεύεται στο ιατρικό περιοδικό Journal of Investigative Dermatology, προειδοποιεί ότι συνήθως τα αντηλιακά αυξάνουν ουσιαστικά τον κίνδυνο του καρκίνου. Γιατί οι άνθρωποι που τα χρησιμοποιούν νιώθουν προστατευμένοι και μένουν εκτεθειμένοι στον Ήλιο περισσότερο από ό,τι θα έπρεπε.

Κάποιες κρέμες του ήλιου εμποδίζουν πλήρως τις υπεριώδεις ακτίνες UV-B, δηλαδή από τα επιφανειακά εγκαύματα, αλλά όχι και τις UV-A η οποία διεισδύει βαθύτερα στο δέρμα και προκαλεί βλάβες στο DNA μέσω του σχηματισμού ελεύθερων ριζών, λέει η ομάδα Restoration of Appearance and Function Trust (RAFT), στο Νοσοκομείο Βερνόν στο Middlesex της Βρετανίας.

Η UV-B προκαλεί τα ηλιακά εγκαύματα και μπορεί να οδηγήσει στους πιο κοινούς τύπους καρκίνων του δέρματος. Η UV- Α αυξάνει την παραγωγή των ιδιαίτερα ευαίσθητων χημικών ουσιών που είναι γνωστές ως ελεύθερες ρίζες, οι οποίες είναι επίσης γνωστές ότι έχουν καρκινογόνα αποτελέσματα. Οι επιστήμονες θεωρούν η έκθεση στην ακτινοβολία UV-A είναι υπεύθυνη για τον πιο θανατηφόρο καρκίνο του δέρματος - το κακοήθες μελάνωμα.

"Είδαμε βασικά την ηλιακή κρέμα να κόβει στη μέση το ποσό των ελεύθερων ριζών, οι οποίες παράγονται από την UV- Α στο δέρμα," λέει η Claire Linge, μία ερευνήτρια της ομάδας και επικεφαλής της κυτταρικής βιολογίας στο ίδρυμα RAFT. "Εάν περιμένετε προστασία από την ακτινοβολία UV-A να είναι παρόμοια με την UV-Β, θα περιμένατε να περικοπεί στο έναν τριακοστό."

Όμως, οι εταιρείες καλλυντικών δεν ισχυρίζονται ότι τα αντηλιακά προσφέρουν πλήρη προστασία. Ο δείκτης προστασίας στις συσκευασίες αφορά στις ακτίνες UV-B, ενώ ο αντίστοιχος δείκτης για τις UV-A δεν αναγράφεται, δεδομένου ότι δεν υπάρχει κοινά αποδεκτός τρόπος για να μετρηθεί η αποτελεσματικότητα έναντι της ακτινοβολίας αυτού του φάσματος.

Ο Mark Birch-Machin, ένας εμπειρογνώμονας του καρκίνου του δέρματος στην έρευνα του καρκίνου στη Βρετανία, λέει: "Το μήνυμα από αυτήν την μελέτη είναι ότι οι κρέμες δεν παρέχουν συνολική προστασία κατά του καρκίνου. Είναι σχεδόν σαν μια τελευταία γραμμή υπεράσπισης . Οι άνθρωποι πρέπει να φορέσουν καπέλο, μια μπλούζα και να είναι στη σκιά που είναι ο μόνος τρόπος πρόληψης της φωτογήρανσης."

Η ομάδα χρησιμοποίησε τμήματα ανθρώπινου λευκού δέρματος, που δόθηκαν από ασθενείς που υποβλήθηκαν σε χειρουργικές επεμβάσεις, και τρεις εμπορικές κρέμες με προστασία (SPF) πάνω από 20. Το SPF είναι ένα μέτρο του πόσο περισσότερο ένα πρόσωπο μπορεί να μείνει στον ήλιο χωρίς να καεί.

Στη Βρετανία υπάρχει επίσης το σύστημα βαθμολόγησης με τα αστέρια, για να δείξει τα επίπεδα προστασίας από την UV-A. Τα δύο βρετανικά προϊόντα είχαν τέσσερα αστέρια - το πιο υψηλό επίπεδο προστασίας - και το τρίτο θεωρήθηκε ισοδύναμο.

Οι ερευνητές τοποθέτησαν το δέρμα μέσα στα φασματόμετρα Συντονισμού του Σπιν των Ηλεκτρονίων - μηχανές που μπορούν να μετρήσουν τις ελεύθερες ρίζες. Η ομάδα έψαξε για ποια κύτταρα αντιδρούν στην παρουσία των καταστροφικών ριζών.

Όταν οι αντηλιακές κρέμες εφαρμόστηκαν στο συνιστώμενο επίπεδο των δύο mg/cm² οι ρίζες που προκλήθηκαν από την UV-A μειώθηκαν μόνο κατά 55% έναντι του μη προστατευμένου δέρματος. Εντούτοις, οι περισσότεροι άνθρωποι δεν χρησιμοποιούν αντηλιακά στα συνιστώμενα επίπεδα. Όταν εφαρμόστηκαν οι κρέμες όπως χρησιμοποιούνται συνήθως (από 0,5 έως 1,5 mg/cm²), η παραγωγή των ελεύθερων ριζών μειώθηκε μόνο κατά 45 τοις εκατό.

Η Linge λέει ότι δεν έχει βρεθεί μια "απόλυτη σύνδεση" μεταξύ της έκθεσης στην ακτινοβολία UV-A και το μελάνωμα. Η UV-Β αντιμετωπίσθηκε παραδοσιακά σαν μια πιο επικίνδυνη ακτινοβολία επειδή τα φωτόνιά της είναι πιο δραστικά από την UV-A και θεωρούνται ότι διασπούν άμεσα στο DNA, εξηγεί η Linge.

Αλλά τώρα η UV-A θεωρείται ότι μπορεί να προκαλέσει παρόμοια ζημιά με την αλληλεπίδραση - μέσω των ελεύθερων ριζών - με τις πρωτεΐνες, τα λιπίδια και το DNA.

Εν τούτοις, η Linge τονίζει: "Δεν λέμε να μην χρησιμοποιήσετε αντηλιακές κρέμες "- είναι τόσο καλές όσο το επιτρέπει η σημερινή τεχνολογία." Η ομάδα της τώρα συνεργάζεται με τη βιομηχανία για να αναπτύξει μια κρέμα που θα προστατεύσει επίσης και από την UV-A.