Τον Ιούλιο θα πετάξει ξανά το Ντισκάβερι με εφτά αστροναύτες

Πηγή: Δίκτυο, 17 Ιουνίου 2006

Τρία χρόνια μετά το δυστύχημα του Κολούμπια, στο οποίο είχαν χάσει τη ζωή τους και οι εφτά αστροναύτες του πληρώματος, η ΝASA επαναλαμβάνει τις επανδρωμένες διαστημικές αποστολές.

Έτσι, στο διάστημα από 1 μέχρι 19 Ιουλίου η ΝΑSA θα εκτοξεύσει από το Ακρωτήριο Κανάβεραλ το Ντισκάβερι με εφτά αστροναύτες. Η εκτόξευση του διαστημικού λεωφορείου γίνεται στο πλαίσιο ενός προγράμματος της ΝASA που θα ολοκληρωθεί το 2010. Ο απώτερος στόχος είναι να πατήσουν το πόδι τους αστροναύτες και πάλι στη Σελήνη. Και βεβαίως αργότερα στον Άρη.

 Οι τραγωδίες των προηγούμενων ετών έχουν προσδώσει στις εκτοξεύσεις και προσγειώσεις των διαστημικών λεωφορείων της ΝΑSA παγκόσμιο ενδιαφέρον. Η απόφαση για την επανάληψη της πτήσης ελήφθη στο τέλος μιας διήμερης συνεδρίασης των κορυφαίων αξιωματούχων της αμερικανικής διαστημικής υπηρεσίας.

Συνεχή εργαστηριακά πειράματα έχουν πιστοποιήσει ότι είναι πλέον ασφαλής η δεξαμενή των καυσίμων, ύψους 50 μέτρων, με ένα εκατομμύριο λίτρα υγρού οξυγόνου και υδρογόνου που χρειάζονται για την εκτόξευση. Και επειδή το υδρογόνο ειδικά πρέπει να διατηρείται σε εξαιρετικά χαμηλή θερμοκρασία, το εξωτερικό τοίχωμα προστατεύεται από ειδικό μονωτικό στρώμα.

Από την έναρξη των αποστολών αυτού του είδους πριν από 25 χρόνια αποσπώνται κομμάτια του μονωτικού αυτού στρώματος, και πλήττουν το ίδιο το διαστημόπλοιο. Όπως δε έδειξαν οι έρευνες για την τραγωδία του Κολούμπια το 2003, 145 τέτοια κομμάτια δέχτηκε το διαστημικό λεωφορείο. Μέχρι τότε οι ειδικοί το θεωρούσαν μικροπρόβλημα. Στην περίπτωση του Κολούμπια όμως στάθηκε μοιραίο, καθώς ένα κομμάτι ενός κιλού περίπου είχε πλήξει το τοίχωμα του διαστημόπλοιου, με αποτέλεσμα να πάρει φωτιά και να εκραγεί κατά την επάνοδό του στην ατμόσφαιρα της γης.

Έκτοτε η NASA επιχείρησε μία μόνο επανδρωμένη αποστολή, τον περασμένο χρόνο. Μετά τις βελτιώσεις που έγιναν η NASA θα επιχειρήσει δύο αποστολές αυτό το χρόνο.

"Το καλύτερο για το πρόγραμμά μας είναι να αποκτήσουμε και πάλι τον παλιό μας ρυθμό με τέσσερις-πέντε εκτοξεύσεις το χρόνο", λέει ο  διευθυντής της NASA Michael Griffin. "Ο κάθε πιλότος ξέρει το πρόβλημα ενός αεροσκάφους που ποτέ δεν έχει βγει από το συνεργείο. Ένα τέτοιο αεροπλάνο έχει πάντα περισσότερα προβλήματα από ένα που πραγματικά πετάει. Το προσωπικό μας στο έδαφος και στο διαστημόπλοιο, πρέπει να βγάλουν το διαστημικό λεωφορείο στον αέρα".

Ο Griffin, διοικητής της NASA, παραδέχθηκε πως οι μηχανικοί της υπηρεσίας δεν έχουν επιλύσει όλα τα προβλήματα ασφαλείας από τις πιθανές απώλειες μονωτικού αφρού που αποσπάται από το εξωτερικό ρεζερβουάρ. Ωστόσο επέμεινε στο γεγονός ότι οι κίνδυνοι αυτοί έχουν περιοριστεί σε αποδεκτό επίπεδο. Αλλά ακόμη και σε περίπτωση απώλειας μονωτικού υλικού, το διαστημικό λεωφορείο θα μπορέσει να φτάσει στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, όπου οι αστροναύτες θα έχουν τη δυνατότητα να βρουν καταφύγιο. "Δεν πιστεύω πως υπάρχει κίνδυνος να χαθεί το πλήρωμα", τόνισε.

Η NASA θα έχει τότε το χρόνο για να αποφασίσει είτε να επισκευασθούν οι ζημιές που θα έχουν προκληθεί από τα θραύσματα είτε να οργανωθεί μια αποστολή αρωγής με ένα ρωσικό διαστημόπλοιο Σογιούζ ή με ένα άλλο διαστημικό λεωφορείο.

Ο Griffin ανακοίνωσε επίσης πως ένα άλλο σοβαρό επεισόδιο του διαστημικού λεωφορείου θα σηματοδοτούσε το τέλος αυτού του προγράμματος. "Αν έχουμε ένα σοβαρό επεισόδιο εκτοξεύοντας το διαστημικό λεωφορείο, τότε δε θα ήθελα να συνεχίσω αυτό το πρόγραμμα", συμπλήρωσε.

Η απόφαση για την επανάληψη της πτήσης ελήφθη στο τέλος μιας διήμερης συνεδρίασης των κορυφαίων αξιωματούχων της αμερικανικής διαστημικής υπηρεσίας. Ωστόσο, λίγες ημέρες πριν από την εκτόξευση του Nτισκάβερι, ο διοικητής της NASA, παραδέχθηκε πως οι μηχανικοί της Υπηρεσίας δεν έχουν επιλύσει όλα τα προβλήματα ασφαλείας, επέμεινε όμως στο γεγονός ότι οι κίνδυνοι αυτοί έχουν περιοριστεί σε αποδεκτό επίπεδο.

"Eφόσον αποφασίζουμε να εκτοξεύσουμε το διαστημικό λεωφορείο, σημαίνει ότι αποδεχόμαστε ορισμένους κινδύνους", δήλωσε ο Griffin.

Είναι γνωστό ότι δύο μέρες πριν από την προγραμματισμένη εκτόξευση του Nτισκάβερι, ο επικεφαλής μηχανικός του Διαστημικού Κέντρου Tζόνσον, Tσάρλι Kαμάρντα, ανακοίνωσε ότι η Yπηρεσία τον απομάκρυνε από τη θέση του μετακινώντας τον στο Kέντρο Mηχανικής και Aσφάλειας.O Kαμάρντα υποστήριξε συναδέλφους του που είχαν εκφράσει αμφιβολίες για την ασφάλεια της εκτόξευσης σε συναντήσεις εργασίας για την αποστολή.

Έως ότου ολοκληρωθούν οι εργασίες στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό το 2010, η NASA προγραμματίζει 17 ακόμα πτήσεις.

Tα μέλη του πληρώματος του Nτισκάβερι έχουν μία στις 100 πιθανότητες να σκοτωθούν κατά τη διάρκεια της διαστημικής πτήσης, σύμφωνα με στοιχεία της NASA. Θέλοντας να διασκεδάσει τις εντυπώσεις, ο διευθυντής της ΝΑΣα Griffin, δήλωσε χαρακτηριστικά : "Παράγοντες κινδύνου που απειλούν την ανθρώπινη ζωή υπάρχουν πολλοί, όπως τα αεροπορικά, τα αυτοκινητικά και τα σιδηροδρομικά δυστυχήματα. Mία στις 100 πιθανότητες, πάντως, είναι καλύτερα από μία στις 99"».

O ίδιος πρόσθεσε ότι ο άνθρωπος έχει πάει στο Διάστημα συνολικά 717 φορές. Δεκαοκτώ αστροναύτες και κοσμοναύτες έχουν σκοτωθεί κατά τη διάρκεια της διαστημικής αποστολής - ανάμεσά τους, το επταμελές πλήρωμα του Tσάλεντζερ, το επταμελές πλήρωμα του Kολούμπια και 4 Pώσοι αστροναύτες. O τραγικός απολογισμός δεν περιλαμβάνει τους τρεις αστροναύτες που πέθαναν σε πυρκαγιά κατά τη δοκιμαστική εκτόξευση του «Aπόλλο 1», το 1967.

Εγκατάλειψη των διαστημικών λεωφορείων και επιστροφή σε κλασσικές λύσεις

Ένας δημοσιογράφος του Reuters είπε ότι κορυφαίοι μηχανικοί ασφαλείας και αξιωματούχοι της Nasa αντιτίθενται στην πτήση, ενώ σχεδιάζουν ο στόλος των διαστημικών λεωφορείων να αποσυρθεί το 2010, καθώς η NASA αποφάσισε να εγκαταλείψει την ιδέα των διαστημοπλοίων που μοιάζουν με αεροπλάνα και μπορούν να χρησιμοποιηθούν ξανά και ξανά, για πολλές διαστημικές πτήσεις.

Έτσι στην επόμενη δεκαετία, αντί τα διαστημόπλοια να τίθενται σε τροχιά δεμένα πάνω σε πυραύλους, όπως γίνεται σήμερα με τα διαστημικά λεωφορεία, θα στέλνονται στο διάστημα ως το φορτίο ενός πυραύλου, όπως γινόταν με τα διαστημόπλοια του προγράμματος Απόλλων, που είχαν μεταφέρει τον άνθρωπο στη Σελήνη. Σύμφωνα με υπεύθυνους της NASA  αυτός είναι ο μόνος σίγουρος τρόπος για να προστατευθεί η άκατος, στην οποία επιβαίνει το πλήρωμα, από το είδος της ζημιάς που προκάλεσε τον Φεβρουάριο του 2003 την καταστροφή του διαστημικού λεωφορείου Κολούμπια. Με αυτό τον τρόπο, δεν υπάρχει περίπτωση να γίνει ζημιά από τον μονωτικό αφρό, τονίζουν.

Είναι μάλιστα γνωστό ότι κανένα από τα σχέδια που εξετάζονται αυτή τη στιγμή για το Επανδρωμένο Εξερευνητικό Όχημα, το οποίο θα αντικαταστήσει το 2012 το διαστημικό λεωφορείο, δεν παρουσιάζει ένα σκάφος με φτερά που να μπορεί να ξαναχρησιμοποιηθεί και θεωρείται εξαιρετικά απίθανο να επιστρέψει η NASA στο μοντέλο αυτό, το οποίο συμβόλισε τις επανδρωμένες πτήσεις στο Διάστημα στις δεκαετίες του 1980 και του 1990. 

Η αλλαγή του μοντέλου σημαίνει ότι τα περισσότερα από τα εξαρτήματα που θα χρησιμοποιούνται για να μεταφέρουν τους αστροναύτες στο Διάστημα δεν θα μπορούν να ξαναχρησιμοποιηθούν: μόνον η άκατος του πληρώματος και οι πύραυλοι προώθησης θα μπορούν να ανακτώνται στο τέλος των αποστολών.

Η ΝASA προγραμματίζει μέχρι την ολοκλήρωση των εργασιών στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό ISS το 2010, 17 ακόμα πτήσεις. Αλλά η NASA προετοιμάζεται εντατικά και για την μετέπειτα εποχή, όπως δείχνει πρόσφατο συνέδριό της με 200 αντιπροσώπους από 13 χώρες που ασχολήθηκαν αποκλειστικά με το ερώτημα: πώς θα ξαναφθάσουμε στη Σελήνη και αργότερα στον Άρη; Ποια συγκεκριμένα προγράμματα πρέπει να διαμορφώσουμε, και κυρίως: τι ακριβώς θέλουμε στο φεγγάρι;

Σημειωτέον, ότι η αμερικανική κυβέρνηση έχει δώσει ήδη εντολή στη NASA για την επόμενη αποστολή στη Σελήνη μέχρι το 2020.

Μετά και το ατύχημα του Columbia για να επαναφέρει το διαστημικό λεωφορείο Ντισκάβερι σε κατάσταση πτητικής λειτουργίας, η NASA έδωσε ιδιαίτερη προσοχή:

• Στον επανασχεδιασμό της εξωτερικής δεξαμενής, αποτρέποντας την αποκόλληση θραυσμάτων μονωτικού υλικού.

• Στη βελτίωση διαδικασιών επιθεώρησης του διαστημικού λεωφορείου για τον εντοπισμό ζημιών που μπορεί να προκληθούν κατά την εκτόξευση.

• Στην εύρεση τρόπων επισκευής m-θανών ζημιών όσο το σκάφος βρίσκεται σε τροχιά.

• Στην ανάπτυξη σχεδίων παραμονής του πληρώματος στο διεθνή διαστημικό σταθμό (ISS) μέχρι να οργανωθεί αποστολή για τη διάσωση του, αν οι ζημιές είναι τέτοιας έκτασης που δεν θα επιτρέπουν στο διαστημόπλοιο να επιστρέψει στη Γη.

• Στις εναλλακτικές διαδρομές. Στην περίπτωση που ο καιρός δεν επιτρέπει την προσγείωση στη Δυτική Ακτή ή αν επαναληφθεί το εφιαλτικό σενάριο του Columbia έχουν επιλεγεί τα αεροδρόμια Έντουαρντς και Γουάιτ Σαντς. Και αυτό για την προστασία των κατοίκων της περιοχής , αφού η ειδική ομάδα που περισυνέλεξε τα θραύσματα του Columbia μάζεψε περίπου 38 τόννους θραυσμάτων στην περιοχή του Τέξας.

Η κεντρική δεξαμενή περιέχει δεξαμενές με υγρό υδρογόνο και υγρό οξυγόνο ως καύσιμα. Λόγω της χαμηλής θερμοκρασίας που υπάρχει στα ανώτατα όρια της ατμόσφαιρας, σχηματίζεται πάγος στο περίβλημα της εξωτερικής δεξαμενής που παγώνει, εκτός των άλλων, και τους αγωγούς καυσίμων.

Κομμάτια πάγου μπορεί να χτυπήσουν με μεγάλη ταχύτητα την εξωτερική δεξαμενή ή και να προκαλέσουν ζημιές στο μονωτικό περίβλημα της. Για το λόγο αυτό ο επανασχεδιασμός εστιάστηκε στα σημεία υψηλού κινδύνου της εξωτερικής δεξαμενής.

• Το πρώτο σημείο εντοπίστηκε στη μεταλλική διχαλωτή κατασκευή που συνδέει την εξωτερική δεξαμενή με το διαστημόπλοιο. Στο σημείο αυτό αφαιρέθηκε το μονωτικό περίβλημα και στη θέση του τοποθετήθηκε μια χάλκινη πλάκα. Επίσης, στα σημεία στήριξης της διχαλωτής κατασκευής τοποθετήθηκαν ηλεκτρικά θερμαντικά σώματα για να λιώσουν το σχηματιζόμενο πάγο.

• Το δεύτερο επικίνδυνο σημείο εντοπίστηκε και διορθώθηκε στο χώρο μεταξύ της δεξαμενής υγρού υδρογόνου και υγρού οξυγόνου, αφού το υγρό άζωτο που χρησιμοποιείται ταυτόχρονα ως ψυκτικό και καθαριστικό της περιοχής θα μπορούσε να σπάσει και αυτό με τη σειρά του το μονωτικό υλικό και να προκαλέσει διαρροή καυσίμων.

• Το τρίτο σημείο εντοπίστηκε στην περιοχή που τα ακροφύσια από τη δεξαμενή υγρού οξυγόνου ενώνονται με τους κύριους κινητήρες του σκάφους. Στην περιοχή αυτή το μονωτικό υλικό ήταν τοποθετημένο με τέτοιον τρόπο ώστε να σχηματίζεται οξεία γωνία με τα ακροφύσια, με αποτέλεσμα να δημιουργείται πάγος που στη συνέχεια κατέστρεφε το μονωτικό υλικό. Το πρόβλημα λύθηκε με την τοποθέτηση επιπλέον μονωτικού υλικού ώστε να σχηματιστεί ορθή γωνία, αποτρέποντας έτσι τη δημιουργία πάγου.

Παράλληλα, τροποποιήθηκαν οι συνδετήρες των πυραύλων στερεού καυσίμου, ώστε κατά την αποκόλληση τους από την εξωτερική δεξαμενή να μη δημιουργηθούν μεταλλικά θραύσματα που θα μπορούσαν να προκαλέσουν ανεπανόρθωτη ζημιά.

Για την ανίχνευση θραυσμάτων και πιθανών ζημιών στο διαστημόπλοιο, η NASA υλοποίησε μια σειρά από μέτρα:

• Τοποθετήθηκαν 107 κάμερες διαφόρων ειδών (υπέρυθρες, υψηλής ταχύτητας, HDTV, 35mm, 16mm, Digital Video) στην εξέδρα, για την καταγραφή της εκτόξευσης.

• Σε δέκα περιοχές τοποθετήθηκε κινηματογραφικός εξοπλισμός σε ακτίνα 40 μιλίων γύρω από το σημείο εκτόξευσης, για την καταγραφή της φάσης ανόδου. Σε περιπτώσεις χαμηλής και πυκνής νέφωσης που θα αχρήστευε το προηγούμενο μετρό, δύο ειδικά διασκευασμένα αεροπλάνα WB-57 θα καταγράφουν τη διαδικασία εκτόξευσης από μεγάλο ύψος.

• Τρεις σταθμοί ραντάρ θα στοχεύουν συνεχώς το όχημα για την ανίχνευση θραυσμάτων.

• Τοποθετήθηκαν κάμερες στο περίβλημα της εξωτερικής δεξαμενής για να βιντεοσκοπούν την κοιλιά του διαστημικού λεωφορείου μεταδίδοντας άμεσα τα δεδομένα στο κέντρο ελέγχου.

• Τοποθετήθηκαν κάμερες στις μύτες των πυραύλων στερεού καυσίμου για την καταγραφή της εξωτερικής δεξαμενής.

• Οι αστροναύτες θα εφοδιαστούν με φορητές βιντεοκάμερες για να καταγράψουν τη διαδικασία αποκόλλησης της εξωτερικής δεξαμενής. Στη συνέχεια, θα μεταφέρουν το υλικό στους φορητούς τους υπολογιστές και θα μεταδώσουν τα δεδομένα στο έδαφος. Με μία ψηφιακή βιντεοκάμερα οι αστροναύτες θα επιθεωρήσουν το διαστημόπλοιο κατά τη διάρκεια ενός διαστημικού περιπάτου.

• Κατασκευάστηκε μία επέκταση του ρομποτικού βραχίονα του διαστημόπλοιου, μήκους 18 περίπου μέτρων. Η επέκταση αυτή, εφοδιασμένη με ψηφιακές φωτογραφικές μηχανές, θα μπορεί να φωτογραφίζει το κάτω μέρος του διαστημόπλοιου για πιθανές ζημιές.