physics4u - Στον Εγκέλαδο θα αναζητήσουν οι επιστήμονες ενδείξεις για ζωή

Το μικροσκοπικό φεγγάρι του Κρόνου, ο Εγκέλαδος, διαθέτει θερμότητα, νερό, άζωτο και ενώσεις του άνθρακα, κάτω από την παγωμένη του επιφάνεια. Όλα δηλαδή τα απαραίτητα συστατικά για την εμφάνιση της ζωής.

Τα στοιχεία αυτά, που παρουσιάστηκαν σε συνέδριο στη Βιέννη πριν λίγες ημέρες, προκύπτουν από τα δεδομένα που έχει συλλέξει το διαστημικό σκάφος Cassini, που εξερευνά τον Κρόνο και τους δορυφόρους του, εδώ και δυο χρόνια περίπου.

Τον περασμένο Ιούλιο, το Cassini πλησίασε τον Εγκέλαδο - ένα από τα 35 φεγγάρια του Κρόνου - σε απόσταση 173 χιλιομέτρων και επιβεβαίωσε ότι ο δορυφόρος του Κρόνου, που στο σύνολο του καλύπτεται από πάγο, διαθέτει ατμόσφαιρα.

Όμως, πιο εντυπωσιακή ήταν η ανακάλυψη ενός γιγάντιου πίδακα κοντά στον ένα πόλο, απ' όπου μικροσκοπικά σωματίδια πάγου εκτοξεύονται στο Διάστημα, όπου σχηματίζουν έναν από τους δακτυλίους του Κρόνου.

Ο υπεύθυνος του φασματόμετρου του Cassini δήλωσε ότι οι παρατηρήσεις δείχνουν ότι ο πίδακας οφείλεται σε μια εσωτερική πηγή θερμότητας, που λιώνει τοπικά τον πάγο και τον εκτοξεύει μέσα από ρωγμές στον εξωτερικό πάγο. Αυτό σημαίνει ότι ο Εγκέλαδος είναι το μόνο σώμα του ηλιακού συστήματος, μετά τη Γη και τον δορυφόρο του Δία Ιώ, όπου παρατηρείται γεωλογική δραστηριότητα.

Την ίδια στιγμή, μια άλλη έρευνα που παρουσιάστηκε σε άλλο μεγάλο συνέδριο, της Ευρωπαϊκής Ένωσης Γεωεπιστημών, δείχνει ότι ο Εγκέλαδος μπορεί να έχεί πυρήνα από ρευστό μάγμα, με θερμοκρασίες που ξεπερνούν τους 1.100 βαθμούς Κελσίου. Η θερμότητα αυτή προέρχεταί από τη διάσπαση ραδιενεργών ισοτόπων, όπως και στη Γη, αλλά και σε παλιρροϊκή θέρμανση.

Όπως διευκρινίστηκε, η βαρυτική έλξη του Κρόνου προκαλεί παλίρροια στο ρευστό υλικό κατ το θερμαίνει λόγω τριβής. Η ομάδα για το φασματόμετρο αφού ανέλυσε τις φασματικές παρατηρήσεις από την ατμόσφαιρα του Εγκέλαδου εντόπισε ιδιαίτερα ενδιαφέροντα συστατικά. "Όταν κοιτάξαμε στα φάσματα είδαμε γραμμές απορρόφησης από μια ένωση που πρέπει να αποτελείται από άνθρακα και υδρογόνο. Και όταν προσδιορίσαμε την τοποθεσία, ήταν ακριβώς πάνω σης ρωγμές, εκεί όπου πηγάζουν οι πίδακες", αναφέρει ο υπεύθυνος της ομάδας Brown. "Αυτό που χρειάζεται για τα μικρόβια που γνωρίζουμε είναι άνθρακας, υδρογόνο, άζωτο και οξυγόνο, καθώς και νερό που δρα ως ενδιάμεσο στον μεταβολισμό".

Σύμφωνα με τους ερευνητές ο Εγκέλαδος θα μπορούσε να εξερευνηθεί με θερμαινόμενα ρομπότ που θα λιώσουν τον πάγο της επιφάνειας και θα φτάσουν μέχρι το νερό. Εναλλακτικά, οι ρωγμές στον πόλο θα μπορούσαν να αποτελέσουν σημεία εισόδου. Αλλά επειδή τέτοιες αποστολές δεν θα πραγματοπουιθούν στο εγγύς μέλλον, οι επιστήμονες περιμένουν το επόμενο κοντινό πέρασμα του Cassini από τον Εγκέλαδο, περίπου σε δύο χρόνια όταν το σκάφος θα περάσει πάνω από τις ρωγμές σε απόσταση μόλις 25 χλμ.