Ασθενείς εκρήξεις ακτίνων-γ ευχαριστεί τους αστρονόμους

Από το ABC News, 5 Αυγούστου 2004

Ένας νέος τύπος μιας κοσμικής έκρηξης, που εμφανίστηκε αργά πέρυσι, λένε οι αστρονόμοι ότι θα μπορούσε να ρίξει φως στο θάνατο των άστρων γιγάντων.

Η έκρηξη ήταν ισχυρότερη και από τις σουπερνόβα, εκρήξεις που δείχνουν το θάνατο ενός τεράστιου αστεριού, αλλά πιο ασθενής από τις συνηθισμένες εκρήξεις ακτίνων-γ (GRB), τις μυστήριες και τις πιο λαμπρές εκρήξεις στο σύμπαν.

Η μεταπτυχιακή σπουδάστρια Alicia Soderberg, του Τεχνολογικού Ινστιτούτου της Καλιφόρνιας στην Πασαντένα, ανακοίνωσε αυτό το νέο είδος της έκρηξης στο Nature. 

Οι επιστήμονες νόμιζαν ότι όλες οι εκρήξεις GRB είχαν μια στάνταρ ενέργεια και την ίδια εγγενή φωτεινότητα, μέχρι την ανακάλυψη αυτής της κοσμικής έκρηξης που εμφανίστηκε στις 3 Δεκεμβρίου του 2003. Γι' αυτό και το όνομα της είναι GRB 031203, από την ημερομηνία γέννησής της.

"Με αυτό το νέο γεγονός συνειδητοποιούμε ότι αυτή η άποψη δεν είναι αλήθεια. Υπάρχουν υποενεργητικές εκρήξεις που είναι λιγότερο φωτεινές με μια πιο εξασθενημένη εκπομπή, κάτι το οποίο σημαίνει ότι δεν υπάρχει μια καθιερωμένη ενέργεια", αναφέρει η Soderberg.

"Ίσως υπάρχει κάποιο είδος συνέχειας μεταξύ των δύο εκρήξεων που δεν αναγνωρίσαμε πριν", πρόσθεσε.

Η νέα έκρηξη που έγινε, περίπου, πριν 1,6 δισεκατομμύρια χρόνια εμφανίστηκε τώρα . Ένα έτος φωτός είναι περίπου 10 τρισεκατομμύρια χιλιόμετρα.

Η έκρηξη των ακτίνων γάμμα ήταν πολύ πιο κοντά μας από οποιαδήποτε άλλη GRB και περίπου 1000 φορές πιο ασθενής από αυτές.

Οι αστρονόμοι δεν ξέρουν τι προκαλεί αυτές τις εκρήξεις GRB. Θεωρούν ότι ενδεχομένως εμφανίζονται όταν  καταρρέουν τα αστέρια για να γίνουν μια μαύρη τρύπα, κάτι που δημιουργεί ένα τεράστιο πεδίο βαρύτητας από το οποίο τίποτα δεν μπορεί να δραπετεύσει.

Αλλά τον περασμένο μήνα, ο καθηγητής της κοσμολογίας Stephen Hawking είπε ότι πιστεύει ότι κάποιο υλικό ξεφεύγει σιγά-σιγά από τις μαύρες τρύπες μια διαδικασία που κρατάει δισεκατομμύρια χρόνια μέσω ανωμαλιών στην επιφάνειά τους.

Μας έχουν ξεφύγει εξασθενημένες εκρήξεις ακτίνων-γ;

Οι επιστήμονες από το διαστημικό ερευνητικό ίδρυμα της ρωσικής Ακαδημίας των Επιστημών στη Μόσχα, που παρατήρησαν επίσης το κοσμικό ξέσπασμα και την έχουν δημοσιεύσει στο Nature, θεωρούν ότι κι άλλες παρόμοιες εκρήξεις έχουν εμφανιστεί αλλά δεν έχουν ανιχνευθεί μέχρι τώρα. Και το 1998 αστρονόμοι ανέφεραν ότι βρήκαν μια εξαιρετικά εξασθενημένη πηγή, την GRB 980425.

Η προσεχής αποστολή της NASA, Swift, που θα μελετήσει τις GRB, θα μπορούσε να μας δώσει περισσότερες πληροφορίες για τις εκρήξεις.

"Είναι μια ενδιαφέρουσα ανακάλυψη", λέει ο Shrinivas Kulkarni, καθηγητής της αστρονομίας και της πλανητικής επιστήμης στο Τεχνολογικό Ίδρυμα της Καλιφόρνιας και ένας από τους συντάκτες της μιας από τις αναφορές.

"Αναμένω έναν θησαυρό τέτοιων γεγονότων να προσδιοριστούν από την αποστολή Swift της NASA", ανέφερε.

"Είμαι πεπεισμένος ότι οι επόμενες ανακαλύψεις και οι μελέτες αυτής της νέας κατηγορίας των υβριδικών γεγονότων θα αυξήσουν την γνώση μας για το θάνατο των πολύ μεγάλων αστεριών".

Σήμερα, τα διαστημικά παρατηρητήρια Integral και XΜΜ-Newton της ESA, δίνουν στους αστρονόμους πολύ ιισχυρές δυνατότητες για τη μελέτη των εκρήξεων των ακτίνων-γ.

Το 2004 θα προωθηθεί ένας νέος δορυφόρος ακτίνων-γ, ο Swift, ως τμήμα μιας συνεργασίας μεταξύ των ΗΠΑ, του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ιταλίας. Ο Swift θα προστεθεί στο στολίσκο των δορυφόρων που παρέχουν γρήγορες και ακριβείς θέσεις αυτών των μυστηριωδών εκρήξεων στον ουρανό.