Ο μετεωρίτης έπεσε πολύ νωρίς για να σκοτώσει τους δεινοσαύρους

Από την ιστοσελίδα ABC News, 2 Μαρτίου 2004

Μια σύγκρουση ενός μετεωρίτη και της γης, που δημιούργησε έναν τεράστιο κρατήρα στις ακτές του Μεξικού, μπορεί να μην είχε προκαλέσει την άμεση εξαφάνιση των δεινοσαύρων, σύμφωνα με μια διεθνή ομάδα επιστημόνων.

Ισχυρίζονται ότι η πτώση του μετεωρίτη στη χερσόνησο Yucatan συνέβη 300.000 χρόνια πριν από τη μαζική εξαφάνιση, δηλαδή πολύ νωρίς για να έχει σκοτώσει τους δεινοσαύρους.

Επειδή, σύμφωνα με τους επιστήμονες, τα νέα στοιχεία δείχνουν ότι η δημιουργία του κρατήρα Chicxulub στο Mεξικό, που υποτίθεται ότι προκλήθηκε από την πρόσκρουση ενός μεγάλου αντικειμένου, προηγήθηκε του αφανισμού των δεινοσαύρων κατά 300 χιλιάδες χρόνια, γι' αυτό δεν ήταν αυτή η πρόσκρουση που αφάνισε τους δεινοσαύρους μονομιάς, αλλά κατά πάσα πιθανότητα πρέπει να επαναλήφθηκαν ανάλογα τέτοια γεγονότα, που τελικά επέφεραν το οριστικό τους τέλος.

Τα συμπεράσματά τους δημοσιεύονται στην τελευταία έκδοση των Πρακτικών της Εθνικής Ακαδημίας των Επιστημών.

Η πτώση του μετεωρίτη

Πολλά μέχρι τώρα στοιχεία δείχνουν ότι ένας αστεροειδής ή μετεωρίτης, πριν 65 εκατομμύρια χρόνια,  άνοιξε ένα τεράστιο κρατήρα στη γη, προκαλώντας ηφαιστειακές και κλιματικές αλλαγές, που εξαφάνισαν ολοσχερώς τους δεινοσαύρους.

Όταν λοιπόν βρέθηκε ένας τεράστιος, υποβρύχιος κυρίως, κρατήρας στην χερσόνησο Yucatan, φάνηκε να είναι ο τέλειος υποψήφιος κρατήρας γι' αυτή τη σύγκρουση.

"Από την αρχή της δεκαετίας του '90 ο κρατήρας Chicxulub στη χερσόνησο Yucatan του Μεξικού, έχει θεωρηθεί ότι αποδεικνύει την υπόθεση ότι κάποιος αστεροειδής σκότωσε τους δεινοσαύρους και προκάλεσε μια μαζική εξαφάνιση πολλών άλλων οργανισμών ανάμεσα στην Κρητιδική και Τριτογενή περίοδο (όριο Κ-Τ), πριν 65 εκατομμύρια χρόνια", γράφουν στην εργασία τους οι ερευνητές.

Σε αρκετά μέρη ολόκληρου του πλανήτη μας τα πετρώματα που χρονολογούνται από την Kρητιδική Περίοδο διαχωρίζονται με ένα λεπτό στρώμα πηλού από αυτά της Tριτογενούς Περιόδου. Αυτό το στρώμα πηλού ονομάζεται όριο K-T, και μπορεί να παρατηρηθεί στους σχηματισμούς των βράχων ως ένα λεπτό στρώμα του αργίλου πλούσιο σε ιρίδιο, ένα στοιχείο κοινό στους μετεωρίτες.

Οι ερευνητές, που καθοδηγήθηκαν από την αμερικανίδα ερευνήτρια παλαιοντολόγο Gerta Keller του Πανεπιστημίου Princeton στο Νιου Τζέρσευ και περιλαμβάνουν εμπειρογνώμονες από τη Γερμανία, την Ελβετία και το Μεξικό, μελέτησαν ένα δείγμα που ήταν 1500 μέτρα κάτω από την τρέχουσα επιφάνεια, στη μέση του κρατήρα, που έχει διάμετρο περισσότερο από 200 km.

Οι επιστήμονες ανέλυσαν τα πετρώματα από αυτόν τον αφαιρεθέντα πυρήνα χρησιμοποιώντας πέντε διαφορετικούς δείκτες χρονολόγησης, μεταξύ των οποίων τους απολιθωμένους μικροοργανισμούς που εντόπισαν εκεί όπως και τις διαρκείς μεταβολές του μαγνητικού πεδίου της γης όπως απεικονίζονται στο πέτρωμα.

Έτσι, βρήκαν ότι ο πυρήνας από το έδαφος δείχνει ότι δημιουργήθηκε περισσότερο από 300.000 χρόνια πριν από το όριο Κ-Τ και "έτσι δεν προκάλεσε τη μαζική εξαφάνιση στο τέλος της κρητιδικής περιόδου όπως πιστεύεται συνήθως".

Άλλα δείγματα περικλείουν μικροσκοπικά κομμάτια βράχου σαν γυαλί, που θα μπορούσαν να έχουν λειώσει κατά τη διάρκεια μιας σύγκρουσης ενός αστεροειδούς, και που μέχρι τώρα θεωρούνταν ότι σχηματίστηκαν 65 εκατομμύρια χρόνια πριν, συν ή πλην μερικές εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια.

Αλλά το δείγμα του πυρήνα τους έδειξε απολιθώματα που προτείνουν ότι ο κρατήρας ανατινάχτηκε 300.000 χρόνια πριν από το όριο Κ-Τ. Αλλά και τα μαγνητικά στοιχεία δείχνουν, επίσης, ότι ήταν παλαιότερα από ό,τι προηγουμένως θεωρούνταν. 

Αλυσίδα καταστροφών

Αυτή η ανακάλυψη θα μπορούσε να υποστηρίξει μια εναλλακτική θεωρία. Ότι, δηλαδή, οι δεινόσαυροι και άλλες μορφές ζωής εξαφανίστηκαν με μία αλυσίδα καταστροφών που άλλαξαν το γήινο κλίμα, λέει η ομάδα της Keller.

Η ομάδα της Keller πιστεύει ότι η πρόσκρουση που προκάλεσε τη δημιουργία του κρατήρα Chicxulub δεν προκάλεσε τότε τον αφανισμό των μεγάλων ζώων.

Αντίθετα, η πτώση της θερμοκρασίας του περιβάλλοντος που ακολουθήθηκε από την υπερθέρμανσή του άσκησε αφόρητη πίεση στα ζώα.

Πιθανότατα η υπερθέρμανση του πλανήτη - που θα μπορούσε να παρομοιασθεί με φαινόμενο του θερμοκηπίου - πυροδοτήθηκε από μια πελώρια εκτόξευση λάβας στην περιοχή Deccan της Iνδίας.

Τα ευρήματα

Οι ερευνητές σημείωσαν ότι υπάρχουν κι άλλοι κρατήρες που χρονολογούνται γύρω σε αυτήν την περίοδο. Κανένας όμως δεν είναι τόσο μεγάλος που να μπορεί να έχει προκαλέσει τρομακτικές αλλαγές, που να μετέβαλλαν το περιβάλλον της γης.

Αλλά οι μετεωρίτες χτύπησαν συγχρόνως την ίδια περίοδο στην οποία επικρατούσε έντονη ηφαιστειακή δραστηριότητα,  γνωστής ως ηφαιστειακή περίοδος Deccan, καθώς επίσης και όταν εμφανίστηκε άνοδος της θερμοκρασίας, λόγω του φαινομένου θερμοκηπίου, και συνέβησαν σημαντικές εξαφανίσεις.

"Η σύγκρουση στη χερσόνησο Chicxulub εμφανίστηκε σε μια εποχή τεράστιας ηφαιστειακής δραστηριότητας, που οδήγησε στη θέρμανση λόγω του φαινομένου του θερμοκηπίου", λέει η Keller.

Το όνομα Deccan προέρχεται από μια περιοχή της Ινδίας, όπου ένα μεγάλο ποσό λειωμένου υλικού ξεχύθηκε σαν θάλασσα από μια περιοχή κοντά στο γήινο πυρήνα πριν 65 εκατομμύρια χρόνια.

Αυτή ή έκρηξη θα είχε μεταφέρει τεράστια ποσά διοξειδίου του άνθρακα στη γήινη επιφάνεια, προκαλώντας ένα φαινόμενο θερμοκηπίου, εξαφανίζοντας πολλά είδη φυτών και ζώων.

"Αυτή η ανακάλυψη υποδεικνύει ότι η σύγκρουση στο όριο της Κ-Τ περιόδου (και η ηφαιστειακή δραστηριότητα) μπορεί να ήταν το τελικό κτύπημα για την τελική καταστροφή, κι όχι ο καταστροφικός θάνατος μιας υγιούς κι αναπτυγμένης κοινότητας", συμπεραίνουν οι ερευνητές. Ο πληθυσμός των δεινοσαύρων ήταν ήδη εξουθενωμένος από τις κλιματολογικές μεταβολές. Ό,τι και να ζούσε πάνω στον πλανήτη μας θα αφανιζόταν υπό τις συνθήκες αυτές.

Τώρα όμως οι επιστήμονες πρέπει να βρουν τον πραγματικό κρατήρα που δημιουργήθηκε από οποιοδήποτε αντικείμενο έκανε αυτό το τελικό χτύπημα.

Ίσως να είναι ο κρατήρας Shiva στην Ινδία, που χρονολογείται στην ίδια περίπου περίοδο, πρότειναν οι ειδικοί.

"Υπάρχουν αποδεικτικά στοιχεία για μία τρίτη σύγκρουση, που έγινε περίπου 150.000 χρόνια μετά από τη μαζική εξαφάνιση Κ-Τ", λέει η Keller.

Να σημειωθεί, ότι η προσέγγιση της ομάδας αυτής επικρίθηκε από πολλούς παλαιοντολόγους όπως ο  David Krieng του Πανεπιστημίου της Aριζόνα και Aλαν Xίλντερμπραντ του Πανεπιστημίου του Kάλγκαρι που το 1991 διατύπωσαν τη θεωρία του Chicxulub ως σημείου πρόσκρουσης του αστεροειδούς που αφάνισε τους δεινοσαύρους.

Oι δύο επιστήμονες υποστήριξαν ότι η Keller παρέβλεψε πλήθος αποδείξεων που δείχνουν ότι η δική τους θεωρία είναι ορθή. Πάντως, η Dr Morgan του Imperial College του Λονδίνου δήλωσε "ότι μια πρόσκρουση σαν και αυτή του Chicxulub πραγματοποιείται κάθε 100 εκατομμύρια χρόνια. Είναι στατιστικώς εντελώς απίθανο να είχαμε δύο τέτοιες προσκρούσεις στο ίδιο σημείο μέσα σε τριακόσιες χιλιάδες χρόνια", κατέληξε.