|
Οι αστρονόμοι είναι
ανίκανοι να εξηγήσουν πλήρως μια
θεαματική έκρηξη που μετασχημάτισε,
για δέκα πέντε λεπτά περίπου, ένα
αμυδρό αστέρι στο φωτεινότερο ψυχρό
υπεργίγαντα μέσα στο Γαλαξία μας, που
όμως με τη βοήθεια του Hubble τραβήχτηκαν
μεγάλες και θαυμάσιες εικόνες του.
 Αντηχήσεις
φωτός μέσα στο διάστημα: Αυτή η
ακολουθία εικόνων από το Hubble, δείχνει
την έκρηξη που έγινε τον Ιανουάριο του
2002 στο άστρο V838 Monocerotis και που "αντηχεί
το φως" λόγω ανακλάσεων στα νέφη της
σκόνης - Τον Μάιο του 2002 (πάνω), τον
Σεπτέμβριο (μέσον), και το Δεκέμβριο του
2002 (κάτω). Στο κέντρο των τριών εικόνων
είναι ο διαστελλόμενος ερυθρός
υπεργίγαντας.
Χρησιμοποιώντας
το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble, ο
αστρονόμος Howard Bond και οι συνάδελφοί του
στο Ινστιτούτο
Επιστήμης Διαστημικού Τηλεσκοπίου (STScI)
έμειναν έκπληκτοι όταν βεβαίωσαν την
αστρική έκρηξη, κάτι που ήταν
προηγουμένως ένα άγνωστο γεγονός.
Η ομάδα των αμερικανών,
ισπανών και ιταλών αστρονόμων
δημοσίευσε αυτές τις, υψηλής
ευκρίνειας, οπτικές εικόνες και την
φασματική ανάλυση του φωτός από το
αστέρι V838 Monocerotis στο περιοδικό Nature
σήμερα.
Στην έκθεσή τους, οι ερευνητές
αποδέχονται ότι δεν έχουν καμία
απολύτως ικανοποιητική φυσική εξήγηση
για το φαινόμενο. "Ξοδέψαμε αρκετό
χρόνο για να καταλάβουμε αυτό το
ξέσπασμα. Μπορεί να αντιπροσωπεύει
έναν σπάνιο συνδυασμό αστρικών
ιδιοτήτων που δεν έχουμε δει ποτέ πριν",
αναφέρει ο Bond.
Υπάρχουν διάφορες άλλες
κατηγορίες αστεριών, που υποβάλλονται
σε ξεσπάσματα, συμπεριλαμβανομένων των
novae και των supernovae (υπερκαινοφανών), αλλά
το V838 Mon ήταν διαφορετικό από αυτές τις
κατηγορίες.
"Σε μια συνηθισμένη έκρηξη Nova, τα
εξωτερικά στρώματα του αστεριού
εκτινάσσονται στο διάστημα,
αποκαλύπτοντας τον υπερ-καυτό πυρήνα
στον οποίο πραγματοποιείται η
πυρηνική σύντηξη. Σε αντίθεση, το V838 Mon
αυξήθηκε πάρα πολύ σε διάμετρο, αλλά τα
εξωτερικά στρώματά του ποτέ δεν
αναστατώθηκαν ούτε και εκτινάχθηκαν",
ανέφερε ο Bond.
Στην πραγματικότητα, το αστέρι έγινε
σχεδόν τόσο μεγάλο όσο η διάμετρος της
τροχιάς του Δία γύρω από τον ήλιο,
ρίχνοντας τη θερμοκρασία της
επιφάνειάς του σε τόσο χαμηλά επίπεδα
όσο και ένας λαμπτήρας φωτισμού. "Εάν
το V838 Mon επρόκειτο να αντικαταστήσει
τον ήλιό μας, εμείς θα είχαμε βρεθεί
μέσα στο αστέρι", πρόσθεσε ο Bond.
Ένας αυστραλός
ερασιτέχνης αστρονόμος, o Nicholas Brown,
ανακάλυψε το γεγονός τον Ιανουάριο του
2002, όταν το V838 Mon έγινε ξαφνικά 600.000
φορές φωτεινότερο από όσο ο ήλιός μας.
Το V838 Mon είναι 20.000 έτη
φωτός μακριά από τη Γη μέσα στο
σκοτεινό αστερισμό Monoceros (ο Μονόκερος).
Ενώ για λίγη ώρα ήταν το
φωτεινότερο αστέρι μέσα στο Γαλαξία
μας, προτού να εξασθενίσει, το
μυστηριώδες V838 Mon απελευθέρωσε τόση
πολλή ενέργεια κατά την έκρηξη του, που
άλλα κελύφη από διαστελλόμενη σκόνη
διαμέτρου 10 ετών φωτός, τα οποία είχαν
ανατιναχθεί από προηγούμενες εκρήξεις,
ήταν φωτισμένα και παγωμένα.
Η "αντήχηση του φωτός" του, όπως
ονομάζουν οι αστρονόμοι το φαινόμενο
να φωτίζονται άλλα σκονισμένα νέφη,
παρέχουν στους αστρονόμους ένα τρόπο
για να χαρτογραφήσουν την τρισδιάστατη
δομή των κελύφων σκόνης, τα οποία
περιβάλλουν ένα γερασμένο αστέρι.
"Όταν ένα αστέρι εκρήγνυται, αρχικά η
λάμψη του φωτός φθάνει στη Γη άμεσα από
το ίδιο το αστέρι. Έπειτα το φως μπορεί
να ανακλαστεί από τη σκόνη που
περιβάλλει το αστέρι και να φθάσει στη
Γη αργότερα, επειδή η πορεία εκείνης
της ακτινοβολίας που ταξιδεύει είναι
μεγαλύτερη", εξηγεί ο Bond.
"Καθώς το φως από την πρωτογενή
έκρηξη του άστρου συνεχίζει να
ανακλάται από τη σκόνη, βλέπουμε τις
συνεχώς μεταβαλλόμενες όψεις της
περιβαλλόμενης ακόνης", είπε. Με την
ανάλυση αυτών των σπάνιων "αντηχήσεων
του φωτός", η ομάδα του Bond οδηγήθηκε
σε μια ακριβέστερη γεωμετρική μέθοδο
για να μετρήσει την απόσταση σε αυτά τα
αντικείμενα μέσα στο βαθύ διάστημα.
Ο Δρ Warrick Lawson, διδάσκων καθηγητής στη
σχολή της φυσικής στην Αυστραλιανή
Στρατιωτική Ακαδημία,
χρησιμοποιούσε ένα νοτιοαφρικανικό
παρατηρητήριο όταν παρατηρήθηκε
αρχικά η καταστροφική έκρηξη του V838 Mon,
και ανέφερε ότι ήταν αρκετά
συναρπαστική όταν το παρατηρούσε.
"Ο λόγος για τον οποίο οι αστρονόμοι
θέλουν να μελετήσουν αυτά τα παράξενα
αστέρια, όπως αυτό, είναι ότι έχει
συμβεί σαφώς κάτι μοναδικό ή
τουλάχιστον κάτι πολύ σπάνιο. Η
μακροπρόθεσμη μελέτη του θα μας
διδάξει ενδεχομένως κάτι για την
αστρική εξέλιξη", αναφέρει ο Lawson.
Το V838 Mon είναι ένα δυαδικό σύστημα ενός
καυτού από τη μια και ενός ψυχρού
αστεριού από την άλλη που βρίσκονται σε
τροχιά το ένα γύρω από το άλλο. Μάλιστα
έχουν κάποιες ομοιότητες με τα ασταθή
αστέρια που ονομάζονται "εκρηκτικά
μεταβλητά". Κανονικά στα συστήματα,
το μεγαλύτερο ψυχρό άστρο διαστέλλεται
και διώχνει το υλικό που ξεχύνεται πάνω
στο καυτό αστέρι, το οποίο αναφλέγεται
προς μια ογκώδη πυρηνική έκρηξη.
"Τα περισσότερα novae, κανονικά, απλώς
εκρήγνυνται και μειώνονται αργά. Αυτό
το άστρο όμως είχε τρεις σημαντικές
αιχμές και αρκετές δευτερεύοντες
αιχμές - έναν αριθμό εκρήξεων τη μια
πάνω από την άλλη. Αυτό το φαινόμενο
είναι πολύ δύσκολο να εξηγηθεί με τη
χρησιμοποίηση των τυποποιημένων
μοντέλων Nova. Είναι πάρα πολύ φωτεινό,
εκατό φορές φωτεινότερο από το
φωτεινότερο Nova", εξηγεί ο Lawson.
|
