Το Chandra παρατηρεί σπάνιο Σουπερνόβα

Από τη σελίδα Space Com, 1 Ιουλίου 2002

Οι επιστήμονες που χρησιμοποιούν το διαστημικό παρατηρητήριο με ακτίνες-X Chandra, έχουν πιάσει μια αναλαμπή ενός σπάνιου σουπερνόβα του τύπου Ιc, στο γαλαξία Whirlpool, πάνω σε φιλμ, καθώς επίσης και ένα σημείο, σαν το σημείο από το οποίο εκπορεύονται οι ακτίνες-X των μαύρων οπών και αστέρων νετρονίων. 

Οι παρατηρήσεις τους δημιούργησαν μια εικόνα που δίνει έμφαση στις ενεργητικές κεντρικές περιοχές των δύο αλληλεπιδρώντων γαλαξιών, NGC 5194 (στο κέντρο της εικόνας) και του μικρότερου συντρόφου του NGC 5195 (πάνω αριστερά). Μαζί, αυτό το γαλαξιακό ζευγάρι αποτελεί τον επονομαζόμενο γαλαξία Whirlpool (των δινών) M51.

Οι ερευνητές εστιάζονται στο ένθετο της κεντρικής περιοχής NGC 5194 που δείχνει φωτεινά νέφη από καυτό αέριο, με θερμοκρασίες πολλών εκατομμυρίων βαθμών, που επεκτείνονται στα βόρεια και στα νότια του πυρήνα του γαλαξία. Οι αεριώδεις επεκτάσεις έχουν διαμέτρους περίπου 1.500 έτη φωτός και 500 έτη φωτός, αντίστοιχα. Η ομοιότητά τους με παρόμοιους κλάδους, που παρατηρούνται στα ραδιοφωνικά μήκη κύματος, δείχνει ότι θερμαίνονται με πίδακες αερίων, υψηλής ταχύτητας, από μια υπερμεγέθη μαύρη οπή στην καρδιά του γαλαξία.

Η χαμηλότερη αριστερή περιοχή της ένθετης εικόνας είναι μια εξασθενημένη πηγή που οι επιστήμονες καθόρισαν ότι ήταν ένα ασυνήθιστο σουπερνόβα του τύπου Ic. Οι ερευνητές το προσδιόρισαν χρησιμοποιώντας ένα σουπερνόβα, που ανακαλύφθηκε από ερασιτέχνες αστρονόμους από τη Γεωργία το 1994. Τα ογκώδη αστέρια που είναι υπεύθυνα για αυτά τα σουπερνόβα θεωρούνται ότι έχουν χάσει τα εξωτερικά στρώματά τους από αέριο υδρογόνο και ήλιο χιλιάδες έτη προτού αυτά εκραγούν τελικά, είτε μέσω της εξαέρωσης είτε μέσω της μεταφοράς σε ένα άλλο συνοδό αστέρι. 

Χιλιάδες έτη προτού να εκραγεί ένα αστέρι που προορίζεται για σουπερνόβα, χάνει μάζα. Οι παρατηρήσεις, με  ακτίνες-X, του κύματος κλονισμού σουπερνοβών παρέχουν μια μέθοδο για την ευαίσθητη εξέταση αυτής της διαδικασίας. Τα στοιχεία του Chandra από τη σουπερνόβα του 1994 και την περιβάλλουσα περιοχή του δείχνουν ότι το αστέρι που προκάλεσε αυτό εξαέρωσε το υλικό σε ένα νέφος που εκτείνεται τουλάχιστον 0.2 έτη φωτός σε διάμετρο. Ο περαιτέρω λεπτομερής έλεγχος του συστήματος, κατά τη διάρκεια των επόμενων ετών, θα επιτρέψει στους ερευνητές  να παρατηρήσουν το ακριβές μέγεθος του νέφους και να καθορίσουν πόσος καιρός πέρασε για να χάσει τη μάζα του πρίν αυτό εκραγεί. 

Ο αστρονόμος Andrew Wilson του Πανεπιστημίου του Μέρυλαντ, ήταν ο κύριος ερευνητής για τις παρατηρήσεις του γαλαξίας Whirlpool από το Chandra. 

Αυτή η εικόνα του Chandra έχει υποβληθεί σε επεξεργασία για να εμφανίσει τις ακτίνες X, που εκπέμπονται από το σουπερνόβα SN 1994I. Το απότομο κύμα αερίου από την έκρηξη του σουπερνόβα αλληλεπιδρά με το περιβάλλον διαστρικό μέσο δίνοντας την εκπομπή των ακτίνων-X,  που είναι ακόμα ορατή, χάρις στην υψηλή ευαισθησία του Chandra, επτά έτη μετά από την έκρηξη.