Το αστρονομικό κυνήγι φθάνει σε επιτυχία.

Από σελίδα του BBC 15-Μαρτίου-2001

Αστρονόμοι έχουν επισημάνει το πρώτο παράδειγμα του κβάζαρ τύπου-2, ένα αντικείμενο στα περιθώρια του γνωστού Σύμπαντος, την ύπαρξη του οποίου υποψιάζονταν επί δύο δεκαετίες.

Οι επιστήμονες λένε ότι αυτή η ανακάλυψη είναι ένα σημαντικό βήμα στις προσπάθειές τους, να καταλάβουν πώς οι μαύρες τρύπες και οι γαλαξίες διαμορφώθηκαν όταν το Σύμπαν ήταν σε νεαρή ηλικία.

Το νέο κβάζαρ που βρέθηκε ήταν νεοσσός, μεταξύ των πολλών αντικειμένων που φάνηκαν με το Deep Field South Exposure του Chandra, που λήφθηκαν με το παρατηρητήριο Chandra των ακτίνων X της NASA.

Η παρατήρηση καλύπτει ένα μέρος του ουρανού περίπου στο μέγεθος του φεγγαριού και αποκάλυψε πηγές ακτίνων X στον απόμακρο κόσμο με πρωτοφανείς λεπτομέρειες. Όπως ένα συμβατικό κβάζαρ, ένας τύπος κβάζαρ-2 είναι μια ισχυρή πηγή ακτίνων X και άλλης ακτινοβολίας.

Ισχυρή ακτινοβολία

Πιστεύεται ότι και οι δύο τύποι κβάζαρ τροφοδοτούνται από τις ογκώδεις μαύρες τρύπες που κατοικούν στα κέντρα τους. Αντίθετα από τον τύπο κβάζαρ-1, εντούτοις, ένας τύπος-2 περιβάλλεται από ένα νέφος αερίου και σκόνης που απορροφά το ορατό φως. Το νέφος έχει μικρή επίδραση στην  ακτινοβολία των ακτίνων-X από το κβάζαρ, για αυτό και κατορθώθηκε η ανίχνευσή του.

Οι αστρονόμοι πρόβλεψαν αρχικά την ύπαρξη του κβάζαρ τύπου-2,  στις αρχές της δεκαετίας του '80, όταν άρχισαν να επινοούν μια εξήγηση για τα κβάζαρ και άλλα απόμακρα, φωτεινά αντικείμενα που τροφοδοτούνται πιθανά από τις ογκώδεις μαύρες τρύπες.

"Η σκέψη είναι ότι αυτά μπορούν να είναι κβάζαρ στα αρχικά στάδια της εξέλιξής τους," είπε ο Colin Norman, ένας καθηγητής της φυσικής και της αστρονομίας στο Πανεπιστήμιο Johns Hopkins.

"Καθώς το κβάζαρ ωριμάζει, η εξαιρετικά ισχυρή ακτινοβολία που εκπέμπει διασκορπίζει το 'σάβανό' της, των αερίων και της σκόνης. Είμαστε πολύ πρόθυμοι να πάρουμε μια αίσθηση για το πόσο επικρατούν, και να τα συγκρίνουμε με τον τύπο Ι των κβάζαρ."

Περισσότερες ανακαλύψεις

Για να ανιχνεύσουν τον τύπο-2 του κβάζαρ, οι αστρονόμοι σύγκριναν τα στοιχεία από το Chandra με τις οπτικές παρατηρήσεις που γίνονται από το πολύ μεγάλο τηλεσκόπιο (VLT) στη Χιλή, ένα από τα ισχυρότερα επίγεια τηλεσκόπια.

Ο νέος τύπος-2 του κβάζαρ βρίσκεται στο Νότιο ημισφαιρίου του αστερισμού Fornax. Για να φθάσει σε μας, το φως του έχει ταξιδεψει για περίπου εννέα δισεκατομμύρια έτη. Αυτό σημαίνει ότι ερευνούμε εκείνες τις δραστηριότητες του, που πραγματοποιήθηκαν όταν το Σύμπαν ήταν περίπου στο ένα δέκατο της τρέχουσας ηλικίας του.

Ο παλαίμαχος αστρονόμος Ricardo Giacconi , του Πανεπιστημίου Johns Hopkins, είπε: "Ο προσδιορισμός ενός τύπου-2 κβάζαρ είναι απλώς η πρώτη από τις πολλές συναρπαστικές ανακαλύψεις, που είμαι βέβαιος θα προέλθουν από αυτό το στοιχείο.

Το αέριο που περιβάλλει αυτά τα αντικείμενα, πιστεύεται πως περιέχει ένα μεγάλο μέρος -ίσως περισσότερη από την συνηθισμένη ύλη στο Σύμπαν."