Ήταν η πύρινη βολίδα στην Τουνγκούσκα μια χημική βόμβα από κομήτη;

Πηγή: The Physics arXiv Blog, 27 Μαρτίου, 2009

Στην Τουνγκούσκα της Σιβηρίας στις 30 Ιουνίου του 1908  έγινε ένα συμβάν που ελευθέρωσε τρομακτική ποσότητα ενέργειας. Αλλά τι ήταν άραγε αυτό που την προκάλεσε;

Πάνω από έναν αιώνα πριν, στις 30 Ιουνίου του 1908 έγινε μια τεράστια έκρηξη σε μια ακατοίκητη περιοχή της Σιβηρίας, την Τουνγκούσκα. Είναι ίσως ένα από τα πιο διαρκή μυστήρια του πλανήτη. Τι θα μπορούσε να προκαλέσει μια τέτοια τεράστια έκρηξη στην ατμόσφαιρα, ισοδύναμη με την ενέργεια χιλίων ατομικών βομβών σαν της Χιροσίμα, που ισοπέδωσε ένα δάσος της έκτασης του Λουξεμβούργου που δεν άφησε κανένα εμφανή κρατήρα; Δεν είναι λοιπόν έκπληξη το γεγονός ότι το συμβάν έχει γίνει υλικό για τους συγγραφείς επιστημονικής φαντασίας. Πώς θα μπορούσε ένα τέτοιο τεράστιο ωστικό κύμα, που κλόνισε το μαγνητικό πεδίο της Γης και φώτισε τον ουρανό του Βόρειου Ημισφαιρίου για τρεις ημέρες, να μην αφήσει κανένα κρατήρα και μόνο κάποια ριγμένα καψαλισμένα δέντρα;

Καμένα δέντρα από την περιοχή Tunguska

Αν και υπάρχουν πολλές θεωρίες για το πώς έγινε το συμβάν της Tunguska, οι επιστήμονες εξακολουθούν να είναι διχασμένοι στο τι είδους αντικείμενο θα μπορούσε να έχει χτυπήσει τη Γη από το διάστημα.

Τελευταία ένας ρώσος επιστήμονας πιστεύει έχει ανακαλύψει την καλύτερη απάντηση που δόθηκε ποτέ. Η Γη κτυπήθηκε από ένα μεγάλο κομήτη, που απομακρύνθηκε χωρίς να αφήσει σημάδια από τα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας, αφήνοντας μόνο λίγο υλικό από τον κομήτη καθώς απομακρύνθηκε. Καθώς δε το κομμάτι από τον κομήτη θερμάνθηκε περνώντας μέσα από την ατμόσφαιρα, το υλικό, γεμάτο με πτητικές χημικές ουσίες, εξερράγη με τη μεγαλύτερη χημική έκρηξη που είχε δει ποτέ η ανθρωπότητα.

Πριν 12.000 χρόνια, ένα μεγάλο αντικείμενο έσπασε πάνω από την Βόρεια Αμερική, προκαλώντας μια παγκόσμια καταστροφή. Η σκόνη και η τέφρα που απελευθερώθηκε στην ατμόσφαιρα, προκάλεσε μια παγκόσμια ψύξη και μπορεί να προκάλεσε την εξαφάνιση μιας σειράς από μεγάλα θηλαστικά κοντά σε αυτή την περίοδο. Το γεγονός Tunguska οφειλόταν σε μια παρόμοια ενέργεια με αυτές τις καταστροφικές επιπτώσεις, αλλά ευτυχώς για εμάς, στην Tunguska δεν είχαμε τόσο άσχημες επιδράσεις σε παγκόσμιο επίπεδο. Απλά εξερράγη πολύ υψηλά στην ατμόσφαιρα, ισοπέδωσε μια περιοχή της Ρωσίας και εξατμίστηκε.

"Είναι σημαντικό, ότι η ενέργεια της χημικής έκρηξης ήταν πολύ χαμηλότερη από την κινητική ενέργεια του σώματος," λέει ο Edward Drobyshevski της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών στην Αγία Πετρούπολη, που δημοσίευσε την έρευνα για το γεγονός Tunguska. Το γεγονός ότι η ενέργεια της έκρηξης Tunguska είναι μικρότερη από την κινητική ενέργεια του αντικειμένου που έπληξε τη Γη από το διάστημα, είναι το κλειδί στο έργο του. Ο Drobyshevski επομένως συμπεραίνει ότι το γεγονός αυτό θα πρέπει να έχει προκληθεί όχι από έναν ολόκληρο αστεροειδή ή έναν κομήτη, αλλά προκλήθηκε από ένα θραύσμα του κομήτη που έπεσε από το κύριο σώμα του κομήτη, καθώς αυτός αναπήδησε από την ανώτερη ατμόσφαιρα της Γης. Αυτό σημαίνει ότι η Γη επλήγη εφαπτομενικά και το θραύσμα κινήθηκε συγκριτικά αργά προς την επιφάνεια.

Ακούγεται λογικό, αλλά πώς το θραύσμα εκρήχτηκε; Χρησιμοποιώντας τις νέες αντιλήψεις που έχουμε για το τι χημικές ενώσεις περιέχουν οι κομήτες, ο Drobyshevski υποθέτει ότι το θραύσμα ήταν πλούσια σε υπεροξείδιο του υδρογόνου. Και αυτό προκάλεσε όλο αυτό το σκηνικό. Η έκρηξη δεν οφείλεται σε μια ταχεία απελευθέρωση της κινητικής ενέργειας, στην πραγματικότητα ήταν μια βόμβα από υπεροξείδιο του υδρογόνου. Καθώς έπεφτε το θραύσμα προς την επιφάνεια, θερμάνθηκε. Μόλις οι χημικές ουσίες στο υλικό θερμάνθηκαν, αυτές διασπάστηκαν με έκρηξη για να σχηματίσουν οξυγόνο και νερό, κατακερματίζοντας το θραύσμα ολοσχερώς. Το συμβάν της Tunguska ήταν λοιπόν μια τεράστια χημική βόμβα και δεν αποτέλεσε ένα συνηθισμένο κτύπημα ενός κομήτη.

Πρόκειται για μια ενδιαφέρουσα μελέτη, που δεν οφείλεται και δεν συγκρίνεται σε καμιά πτώση αστεροειδή στον πλανήτη μας.