Τεράστιοι υδάτινοι παγετώνες ανιχνεύτηκαν κάτω από το έδαφος του Άρη

Πηγή: The Times, 20 Νοεμβρίου 2008

Αμερικανοί επιστήμονες ανακάλυψαν εκατοντάδες τεράστιους παγετώνες από νερό κάτω από το βραχώδες στρώμα στον Άρη, γεγονός που υποδηλώνει πιθανή ύπαρξη ζωής και πέρα από τη Γη. Οι παγετώνες είναι στην λεκάνη «Ελλάς» του νότιου ημισφαιρίου του Άρη, και καταλαμβάνουν μια έκταση δεκάδων χιλιομέτρων.

"Τα αποτελέσματα αυτά μας αποκαλύπτουν τον καπνό του όπλου", λέει ο Ali Safaeinili, μέλος μιας ομάδας της NASA στο Εργαστήριο Αεριοπρόωσης για ένα ραντάρ που βρίσκεται στο διαστημόπλοιο Mars Reconnaissance Orbiter, ικανό να διαπερνά την επιφάνεια.

Δεξιά: Η ανατολική περιοχή της λεκάνης Ελλάς

Οι παγετώνες είναι η μεγαλύτερη δεξαμενή υδάτινου πάγου που βρέθηκε στον Άρη και που δεν είναι στους πόλους, λέει ο John Holt του Πανεπιστημίου του Τέξας στο Όστιν.

"Μόνο ένας από τους παγετώνες που εξετάστηκε είναι τρεις φορές μεγαλύτερος από την πόλη του Λος Άντζελες, και μέχρι 800 μέτρα σε πάχος, ενώ υπάρχουν και πολλοί άλλοι", συνέχισε.

"Εκτός από την επιστημονική τους αξία, θα μπορούσαν να αποτελέσουν πηγή νερού για να υποστηριχθεί η μελλοντική εξερεύνηση του Άρη," υποστηρίζει ο Holt. "Αν στο μέλλον στήσουμε μια βάση, θα το κάναμε δίπλα σε μια μεγάλη πηγή νερού, γιατί με αυτό μπορείς να κάνεις τα πάντα".

Οι παγετώνες θεωρείται ότι έχουν σχηματιστεί περίπου πριν 100 εκατομμύρια χρόνια. Υπολογίζεται ότι περιέχουν 20.000 κυβικά χιλιόμετρα παγωμένου νερού, αρκετά για να σκεπάσουν όλο τον πλανήτη με ένα στρώμα νερού πάχους 20 εκατοστών. Κάποτε δε τεράστιες εκτάσεις πάγου σκέπαζαν τον πλανήτη και τα τα απομεινάρια αυτών είναι οι τεράστιοι παγετώνες κάτω από το έδαφος.

Οι παγετώνες μοιάζουν με τους αντίστοιχους της Ανταρκτικής και μπορεί να κρύβουν γενετικά κατάλοιπα αρχαίας μικροβιακής ζωής, καθώς και φυσαλίδες αέρα που θα αποκαλύψουν τη σύνθεση της ατμόσφαιρας του Άρη στο απώτερο παρελθόν, όπως συμβαίνει στην Ανταρκτική, πιστεύουν οι επιστήμονες.

Σύμφωνα με γεωλόγους οι θαμμένοι παγετώνες αποτελούν μια δραματική ένδειξη για μια μεγάλη κλιματική αλλαγή στον Άρη, πιθανώς λόγω μεταβολών στην κλίση του άξονά του, οι οποίες προκαλούν τις εποχές των παγετώνων και στη Γη. Επειδή ο Άρης δεν διαθέτει κάποιο μεγάλο δορυφόρο που να μπορεί να τον σταθεροποιήσει, πιθανότατα ταλαντεύεται δραματικά κάθε 120.000 χρόνια περίπου.

Το ραντάρ έχει επίσης ανιχνεύσει παρόμοια χαρακτηριστικά και στο βόρειο ημισφαίριο, είπε ο Holt.

"Το γεγονός ότι τα χαρακτηριστικά αυτά είναι στην ίδια ζώνη γεωγραφικού πλάτους - περίπου 35 έως 60 μοίρες - και στα δύο ημισφαίρια σημαίνει ότι υπάρχει ένας κοινός κλιματικός μηχανισμός για την εξήγηση του πώς έφτασαν εκεί," διευκρινίζει ο Jeffrey Plaut υπεύθυνος του Εργαστηρίου Αεριοπρόωσης.

Οι επιστήμονες θέλουν να καταλάβουν την ιστορία του νερού στον Άρη, επειδή το νερό είναι θεμελιώδες για το αν ποτέ ο πλανήτης φιλοξένησε μικροβιακή ή άλλη μορφή ζωής. Αν και τώρα είναι ξερός και σκονισμένος, πληθαίνουν οι ενδείξεις ότι ο Άρης κάποτε ήταν πολύ πιο υγρός. Για παράδειγμα, οι επιστήμονες θεωρούν ότι διακρίνουν, στις βόρειες πεδιάδες του, τα απομεινάρια της ακτογραμμής ενός ωκεανού, ο οποίος, πριν τουλάχιστον 2 δισ. χρόνια, σκέπαζε το ένα τρίτο του πλανήτη.

Τέλος, το διαστημικό όχημα Φοίνιξ που προσεδαφίσθηκε το Μάιο του 2008 στο Βόρειο Πόλο του κόκκινου πλανήτη, πρόλαβε να βρει βέβαιες αποδείξεις για νερό πριν ολοκληρώσει την αποστολή του προ λίγων ημερών.

Από τη δεκαετία του 70 τα διαστημόπλοια είχαν μεταδώσει εικόνες βαθιών καναλιών και φαραγγιών στον Άρη, που υποδήλωναν ότι κάποτε έρεε νερό. Όμως η παρουσία νερού σε υγρή μορφή ήταν αβέβαιη σε υψηλότερα γεωγραφικά πλάτη.

Στις 25 Μαΐου του 2008, η διαστημοσυσκευή Φοίνικας προσεδαφίζεται στον αρκτικό Βορρά του Άρη για να δώσει πληροφορίες στη Γη για το αν το αρειανό περιβάλλον είναι φιλικό στη μικροβιακή ζωή.

Τον Ιούνιο του 2008, ο Φοίνικας ανακαλύπτει ότι το αρειανό έδαφος είναι ελαφρώς αλκαλικό και περιέχει σημαντικά ορυκτά και θρεπτικές ουσίες.

Ένα μήνα αργότερα, έχουμε τη μεγαλύτερη έως τώρα ανακάλυψη για τον Κόκκινο Πλανήτη για την οποία υπερηφανεύεται ιδιαίτερα η αμερικανική διαστημική υπηρεσία: η επιβεβαίωση της παρουσίας πάγου. Εδώ και καιρό οι επιστήμονες υποπτεύονταν ότι υπήρχε νερό θαμμένο κάτω από τις βόρειες πεδιάδες, ο Φοίνικας, όμως, επιβεβαίωσε ότι κάτω από την επιφάνεια κοντά στον Βόρειο Πόλο υπάρχει στρώμα παγωμένου νερού.

Το ερώτημα που εξακολουθεί να ταλανίζει τους επιστήμονες είναι αν ποτέ το στρώμα λειώνει ή έχει λειώσει στο παρελθόν, πράγμα που θα βοηθούσε στην ανάπτυξη ζωής.