Βραβεύτηκε ο Φαίδων Αβούρης για τις εργασίες του στα νανοϋλικά

Πηγή: SmallTimes, 24 Σεπτεμβρίου 2008

Το φετινό βραβείο Julius Springer για την Εφαρμοσμένη Φυσική θα απονεμηθεί στους Φαίδωνα Αβούρη και Tony Heinz για την πρωτοποριακή εργασία τους σχετικά με τις ηλεκτρικές και οπτικές ιδιότητες νανοϋλικών από άνθρακα, συμπεριλαμβανομένων και των νανοσωλήνων άνθρακα. Το βραβείο συνοδεύεται από 5.000$, και θα δοθεί στο Πανεπιστήμιο του Harvard στις 27 Σεπτεμβρίου 2008.

Οι μελέτες των Αβούρη και Heinz πάνω στις ηλεκτρονικές ιδιότητες των νανοσωλήνων και του γραφενίου, αποσκοπούν στην ανάπτυξη μιας μελλοντικής τεχνολογίας νανοηλεκτρονικών με συσκευές που θα είναι πολύ πιο συμπαγείς, γρήγορες, και ενεργειακά αποδοτικές από όσο οι τρέχουσες συσκευές που βασίζονται στο πυρίτιο. Οι οπτοηλεκτρονικές μελέτες έχουν ως στόχο την ενοποίηση και την ενσωμάτωση αυτής της ηλεκτρονικής τεχνολογίας με την οπτική τεχνολογία, που έχει σαν βάση τα ίδια υλικά. Η έρευνα τους θα βοηθήσει στην ανάπτυξη των μελλοντικών ηλεκτρονικών ειδών υψηλής ταχύτητας, συστήματα επικοινωνιών, καθώς και αισθητήρες για ποικίλες εφαρμογές. Βιομηχανίες, από αυτές των αυτοκινήτων, της αεροπορίας, του διαστήματος, της μετατροπής της ενέργειας,  της νανοβιοτεχνολογίας μέχρι και των φαρμάκων, είναι πιθανόν να επωφεληθούν από τις ερευνητικές τους δραστηριότητες.

Ο Φαίδων Αβούρης έλαβε το πτυχίο του από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (1968), ενώ η διδακτορική του εργασία πάνω στη φυσικοχημεία έγινε στο Πανεπιστήμιο του Michigan (1974). Σήμερα είναι ερευνητής στην IBM και υπεύθυνος των νανοεπιστημών και της νανοτεχνολογίας στο Κέντρο Ερευνών Watson της ΙΒΜ. Έχει επίσης διατελέσει επίκουρος καθηγητής στο Κολούμπια και στο Ιλλινόις.

Ο Αβούρης έχει σημαντικό και πρωτοποριακό επιστημονικό έργο, τόσο στη βασική όσον και στην εφαρμοσμένη έρευνα. Αρχικά, η έρευνά του αφορούσε στη χρήση λέιζερ για φωτοφυσικές και φωτοχημικές μελέτες της στερεάς και της υγρής κατάστασης της ύλης. Ακολούθως η έρευνά του επεκτάθηκε στη μελέτη της φυσικής και χημείας της επιφάνειας με χρήση φασματοσκοπίας ηλεκτρονίων καθώς και με το μικροσκόπιο σάρωσης σήραγγας (Scanning Tunneling Microscopy STM).

Είναι ο πρώτος που μελέτησε σε ατομική κλίμακα τη χημεία και τη φυσική της επιφάνειας χρησιμοποιώντας STM. Η έρευνά του οδήγησε στην κατανόηση των αρχικών σταδίων της οξείδωσης της επιφάνειας του πυριτίου. Ανακάλυψε πλήθος νέων φαινομένων που αφορούν στις αντιδράσεις ηλεκτρονίων σε μεταλλικές επιφάνειες και με άτομα και μόρια προσροφημένα σε μεταλλικές επιφάνειες. Ήταν ο πρώτος που χρησιμοποίησε τα υψηλά ηλεκτρικά πεδία που δημιουργούνται από την αιχμή (tip) του STM στη μελέτη ομοιοπολικών υλικών σε ατομική κλίμακα και έδειξε πειραματικά ότι τα ηλεκτρόνια που εκπέμπονται από την αιχμή του STM προκαλούν την εκλεκτική αποβολή μεμονωμένων ατόμων που είχαν προσροφηθεί στην επιφάνεια.

Οι εργασίες του πάνω στα ατομικά φαινόμενα στις επιφάνειες έτυχαν μεγάλου και γενικού ενδιαφέροντος, ιδιαίτερα δε οι μελέτες του πάνω στην εκλεκτική αποβολή ατόμων υδρογόνου από προσρόφηση αερίου σε επιφάνειες πυριτίου. Αυτή η έρευνα οδήγησε σε νέα τεχνική λιθογραφίας σε ατομική κλίμακα που χρησιμοποιείται σήμερα από πολλούς ερευνητές για την κατασκευή πρωτότυπων κβαντο-υπολογιστών.

Το 1998 μαζί με την ομάδα του την δυνατότητα δράσης αντίστοιχης προς το τρανζίστορ επίδρασης πεδίου (field effect transistor) χρησιμοποιώντας ένα μεμονωμένο νανοσωλήνα. Το επίτευγμα αυτό έχει χαρακτηριστεί από το περιοδικό Science ως το επιστημονικό επίτευγμα του 2001.

Πρόσφατα ο Αβούρης και η ομάδα του προσδιόρισαν τη φύση του φράγματος σε τρανζίστορ από νανοσωλήνες, σχεδίασαν θεωρητικά την συμπεριφορά τους και βελτίωσαν δραματικά την απόδοσή τους. Ήταν οι πρώτοι που παρήγαγαν αμφίπολους νανοσωλήνες τρανζίστορ (ambipolar nanotube transistors) και πολύπυλους τρανζίστορ (Multigate transistors). Οι όντως πρωτοποριακές έρευνες του Δρ.Αβούρη και της ομάδας του προετοιμάζουν την δυνατότητα νανοηλεκτρονικής και οπτοηλεκτρονικής τεχνολογίας βασισμένης σε νανοσωλήνες άνθρακος.

Το βραβείο Julius Springer για την Εφαρμοσμένη Φυσική αναγνωρίζει το έργο ερευνητών, που έχουν μια εξαιρετική και καινοτόμο συμβολή στους τομείς της εφαρμοσμένης φυσικής. Απονέμεται ετησίως από το 1998 από τους αρχισυντάκτες των περιοδικών της Springer Applied Physics A και B