Το πρότυπο κιλό χάνει βάρος

Πηγή: Ημερησία, Οκτώβριος 2007

Το πρότυπη κιλό δεν είναι πλέον όπως ήταν. Ο ηλικίας 118 ετών κύλινδρος που αποτελεί το παγκόσμιο πρότυπο μέτρησης της μάζας, που αποτελείται από πλατίνα και ιρίδιο, χάνει μυστηριωδώς βάρος.

Ο φυσικός Richard Davis του Διεθνούς Γραφείου Μέτρων και Σταθμών στις Σέβρες της Γαλλίας, ανέφερε απώλεια 50 μικρογραμμαρίων σε σχέση με την αρχική του μάζα. Η μείωση της μάζας του προτύπου από την κατασκευή του πριν από 118 χρόνια έγινε αντιληπτή επειδή ο κύλινδρος συγκρίνεται με δεκάδες αντίγραφά του που φυλάσσονται σε άλλα μέρη του κόσμου.

"Το μυστήριο είναι ότι όλα τα αντίγραφα κατασκευάστηκαν από το ίδιο υλικό, και πολλά φτιάχτηκαν ταυτόχρονα και φυλάχτηκαν στις ίδιες συνθήκες, αλλά οι μάζες τους σταδιακά αποκλίνουν με αργό ρυθμό", παρατήρησε ο Richard Davis.

"Δεν διαθέτουμε μια ικανοποιητική εξήγηση γι' αυτό. Δεν είναι ξεκάθαρο αν το πρωτότυπο είναι ελαφρύτερο ή αν τα εθνικά πρότυπα βάρυναν".

Αν και η απόκλιση είναι πάρα πολύ μικρή και δεν επηρεάζει τις καθημερινές εφαρμογές, η ακρίβεια του προτύπου έχει σημασία για καθαρά επιστημονικούς υπολογισμούς.

Σε επιστημονική συνάντηση που θα πραγματοποιηθεί το Νοέμβριο στο Παρίσι, μια επιτροπή ειδικών θα προτείνει πιθανές λύσεις για την αντικατάσταση του προτύπου του κιλού από έναν ορισμό που βασίζεται σε φυσικές σταθερές, όπως έχει συμβεί με τον βαθμό Κέλβιν για τη θερμοκρασία και το γραμμομόριο για την ποσότητα ύλης.

"Πολλές μονάδες μέτρησης έχουν υποστεί αλλαγές στο παρελθόν. Το μέτρο κάποτε οριζόταν ως η απόσταση μεταξύ δύο σημείων σε μια μπάρα, ενώ σήμερα ορίζεται χρησιμοποιώντας τεχνικές μέτρησης της απόστασης που καλύπτει το φως σε κενό», αναφέρει χαρακτηριστικά ο Davis.

Εξάλλου, το μέτρο κάποτε οριζόταν ως το μήκος μιας συγκεκριμένης ράβδου που φυλασσόταν στην ίδια υπηρεσία που φυλάσσεται και το κιλό. Σήμερα, ορίζεται ως η απόσταση που διανύει το φως σε έναν ορισμένο χρόνο.

Σε μια από τις επικρατέστερες προτάσεις που έχουν διατυπωθεί το χιλιόγραμμο του 21ου αιώνα θα είναι μια σφαίρα από κρύσταλλο πυριτίου - 28, η οποία θα αποτελείται από έναν συγκεκριμένο αριθμό ίδιων ατόμων.