Γιγάντιοι σωλήνες στους ωκεανούς για αντιμετώπιση της παγκόσμιας αύξησης της θερμοκρασίας

Πηγή: AFP, 27 Σεπτεμβρίου 2007

Μια ακραία επιχείρηση γιγάντιας κλίμακας προτείνουν δύο κορυφαίοι Βρετανοί επιστήμονες για την αντιμετώπιση της παγκόσμιας ανόδου της θερμοκρασίας.

Ηλιοβασίλεμα στον Ατλαντικό. Η λύση στο πρόβλημα της αύξησης της θερμοκρασίας κρύβεται στη θάλασσα λένε δύο βρετανοί επιστήμονες

Συγκεκριμένα, οι James Lovelock και Chris Rapley προτείνουν την πόντιση στους ωκεανούς εκατομμυρίων κατακόρυφων σωλήνων με μήκος 100 - 200 μέτρα και διάμετρο 10 μέτρα. Μια βαλβίδα θα επιτρέπει την κίνηση του νερού μέσα στους κυλίνδρους προς τα πάνω, αλλά όχι προς τα κάτω. Κινούμενοι πάνω - κάτω από τη δύναμη των κυμάτων, οι σωλήνες θα αντλούν στην επιφάνεια ψυχρό νερό από μεγάλο βάθος. Το ψυχρό νερό περιέχει περισσότερα θρεπτικά συστατικά, και η άντλησή του θα προκαλούσε πολλαπλασιασμό του φυτοπλαγκτόν, το οποίο δεσμεύει το ατμοσφαιρικό διοξείδιο του άνθρακα μέσω της φωτοσύνθεσης. Όταν το φυτοπλαγκτόν πεθαίνει, ένα μεγάλο μέρος θα κατακάθεται στον βυθό, παγιδεύοντας το διοξείδιο του άνθρακα για αιώνες.

Η πρόταση αυτή, που πιάνει 200 σελίδες, στάλθηκε προς δημοσίευση στην επιθεώρηση Nature από τον Chris Rapley διευθυντή του Μουσείου Επιστήμης του Λονδίνου και τον James Lovelock, γνωστό από τη Θεωρία της Γαίας, σύμφωνα με την οποία η Γη είναι ένας τεράστιος οργανισμός που μπορεί να διορθώνει τις περιβαλλοντικές διαταραχές.

Οι δύο κορυφαίοι Βρετανοί επιστήμονες εκτιμούν ότι τα μέτρα για τη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου, όπως το πρωτόκολλο του Κιότο, είναι απίθανο να αποδειχθούν επαρκή. "Αν δεν μπορούμε να θεραπεύσουμε τον πλανήτη άμεσα, ίσως μπορούμε να βοηθήσουμε τον πλανήτη να επουλώσει τον εαυτό του", αναφέρουν.

Και συνεχίζουν: "Χρειαζόμαστε μια αυστηρή θεραπεία για την παθολογία της παγκόσμιας. Η θεραπεία θα μπορούσε να προέλθει από την υποκίνηση της ίδιας της ικανότητας της Γης να αυτοθεραπευτεί."

Καθώς η θερμότητα της ατμόσφαιρας του πλανήτη μας ανεβαίνει, εξήγησαν, ορισμένες κυκλικές διαδικασίες που ρυθμίζουν κανονικά το κλίμα αρχίζουν να ενισχύουν αυτή τη διαδικασία παρά να το ελέγξουν.

Όταν ο πάγος της Αρκτικής Θάλασσας υποχωρεί συνεχώς κάθε χρόνο, για παράδειγμα, το φως του ήλιου απορροφάται από το γαλάζιο νερό θερμαίνοντας το, αντί να πέφτει στο λευκό χιόνι και τον πάγο που ανακλά τη θερμότητα πίσω στο διάστημα, επιταχύνοντας τη διαδικασία της θέρμανσης.

Οι Lovelock και Rapley λένε ότι η αλλαγή του κλίματος μπορεί να έχει ήδη φθάσει σε σημείο χωρίς επιστροφή, πέρα από το οποίο οπότε ορισμένοι κύκλοι θα ανατροφοδοτούν θετικά την αύξηση της θερμοκρασίας.

Παρατηρώντας τους παγκόσμιους ωκεανούς, που καλύπτουν περισσότερο από το 70% της επιφάνειας του πλανήτη, βλέπουν εκεί μια λύση.

Να τοποθετηθούν στους ωκεανούς ελεύθεροι να επιπλέουν ή στερεωμένοι σωλήνες, διαμέτρου 10 μέτρων,  όπου το ψυχρό νερό μέσα τους θα κυλάει προς τη μία κατεύθυνση. Έτσι θα έφερναν στην επιφάνεια, από τα βάθη των ωκεανών, ψυχρό νερό πλούσιο σε θρεπτικές ουσίες, οπότε θα πολλαπλασιάζονταν στην επιφάνεια των ωκεανών τα φύκη (άλγη) που απορροφούν μεγάλες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα..

"Αυτό το ανώτερο στρώμα είναι σχεδόν χωρίς φύκια και θρεπτικές ουσίες και είναι μια ωκεάνια έρημος", εξηγεί ο Lovelock.

"Αναρωτηθήκαμε εάν θα μπορούσαμε να αποκαταστήσουμε τον πληθυσμό στα φύκη και παράλληλα να αυξήσουμε την ικανότητά τους να τραβήξουν προς τα κάτω το διοξείδιο του άνθρακα" -- η σημαντικότερη αιτία της παγκόσμιας αύξησης της θερμοκρασίας λόγω του φαινομένου του θερμοκηπίου -- "και να εκπέμψουν το διμεθυλικό σουλφίδιο, τον πρόδρομο των νεφών."

Όπως με τον πάγο στην Αρκτική, τα λευκά νέφη ανακλούν πίσω στο διάστημα ένα μεγάλο μέρος της θερμότητας του ήλιου. Αλλά τα σύννεφα δεν σχηματίζονται αυθόρμητα από τους υδρατμούς -- απαιτούν και χημικά στοιχεία που λέγονται πυρήνες συμπύκνωσης, σαν το διμεθυλικό σουλφίδιο, το οποίο διαδραματίζει έναν κρίσιμο ρόλο στη ρύθμιση του θαλάσσιου κλίματος.

"Θελήσαμε να χρησιμοποιήσουμε αυτήν την προσέγγιση για να επεξηγήσουμε την αξία της δράσης για να σταματήσει η αλλαγή του κλίματος, και η οποία θα βασιστεί στην αναγνώριση της Γης ως το μόνο ρυθμιστικό σύστημα αυτή τη στιγμή, όταν όλα τα μέτρα αποτύχουν", λέει ο Lovelock.

Τα σημερινά σχέδια, όπως η απομάκρυνση του άνθρακα, και οι διεθνείς προσπάθειες για να μειωθούν οι εκπομπές του άνθρακα, πιθανώς δεν θα αρκούν για να αποκαταστήσουν την ισορροπία", συνεχίζει.

Ο Lovelock είπε ότι ο επιχειρηματίας Richard Branson έχει προσφερθεί να χρηματοδοτήσει ένα πρωτότυπο πείραμα.

"Σκεφτήκαμε ότι μια μικρής κλίμακας δοκιμή σε ένα τροπικό νησί με μια κοραλλιογενή ύφαλο θα ήταν καλό για αρχή", προτείνει. Εάν αυτό το σχέδιο λειτουργούσε θα μπορούσε να επεκταθεί σε μια μεγαλύτερη περιοχή, όπως ο κόλπος του Μεξικού, ο οποίος μπορεί να χρειαστεί 10.000 έως 100.000 σωλήνες μήκους τουλάχιστον 100 μέτρων.

"Με μέσο ύψος των κυμάτων, ένα μέτρο, κάθε σωλήνας θα μεταφέρει πέντε τόνους νερό ανά δευτερόλεπτο -- κι αυτό μπορεί να είναι αρκετό για να αλλάξει την επιφάνεια ώστε να αναπτυχθούν φύκη για μερικά χρόνια", εξήγησε.

Ο Lovelock είναι καλύτερα γνωστός για την πρωτοποριακή εργασία του για τις αιτίες της μείωσης του όζοντος, και για την υπόθεση της Γαίας του, η οποία υποστηρίζει ότι η Γη είναι ένα είδος υπερ-οργανισμού που αποτελείται από ζωντανά κα μη ζωντανά στοιχεία.

Ο Rapley είναι, εκτός από διευθυντής του βρετανικού μουσείου επιστήμης και εμπειρογνώμονας στην αλλαγή του κλίματος και μέλος  της βρετανικής έρευνας της Ανταρκτικής.

Ήδη βρίσκεται σε εφαρμογή

Παρ' όλα αυτά και εντελώς ανεξάρτητα από τους Lovelock και Rapley μια αμερικανική εταιρεία, η Almocean, έχει ήδη αρχίσει να εξετάζει μια ιδέα ανάλογη με τη δική τους. Η Almocean χρησιμοποιεί πλωτού σωλήνες οι οποίοι φθάνουν από τη θερμότερη επιφάνεια της θάλασσας σε ψυχρότερα βαθύτερα στρώματα υδάτων και ανεβοκατεβαίνουν με τον κυματισμό των νερών.

Καθώς οι σωλήνες κατεβαίνουν, τα ψυχρότερα νερά ανεβαίνουν npoς την επιφάνεια, ενώ μια απλή βαλβίδα εμποδίζει τη ροή των υδάτων προς τα κάτω όταν ο σωλήνας ανεβαίνει. Τα ψυχρότερα νερά περιέχουν περισσότερα θρεπτικά συστατικά και ζωντανούς οργανισμούε και άρα - θεωρητικά - μπορούν να απορροφήσουν περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα.

Οι ειδικοί της εταιρείας έχουν υπολογίσει ότι αν τοποθετηθούν στον ωκεανό 1,3 εκατομμύρια τέτοιοι αγωγοί το διοξείδιο του άνθρακα που παράγεται κάθε χρόνο από τις ανθρώπινες δραστηριότητες μπορεί να μειωθεί κατά το ένα τρίτο.

Οι έρευνες και οι δοκιμές βρίσκονται όμως στην αρχή και τα πλήρη αποτελέσματα του συστήματος δεν είναι ακόμη βέβαια. «Έχουμε να μάθουμε πολλά ακόμη» δηλώνει ο πρόεδρός της. «Το πρόβλημα που μας ανησυχεί περισσότερο είναι η όξυνση. Μαζί με τα θρεπτικά συστατικά φέρνουμε στην επιφάνεια και επιπλέον διοξείδιο του άνθρακα, επομένως πρέπει να κάνουμε περαιτέρω αναλύσει για να διαπιστώσουμε ποιές είναι οι επιπτώσεις στην ισορροπία του διοξειδίου του άνθρακα και ποιο είναι το καθαρό κέρδος».