Οι κομήτες θα μπορούσαν να έχουν φέρει τα βασικά συστατικά της ζωής στη Γη

Πηγή: Guardian, 15 Δεκεμβρίου 2006

Η πρώτη ανάλυση των δειγμάτων που έφερε πίσω στη Γη η αποστολή Stardust της NASA από έναν κομήτη στις αρχές του τρέχοντος έτους, μας έχει αποκαλύψει ότι οι κομήτες περιέχουν μια πλουσιότερη ποικιλία συστατικών από όσο προηγουμένως περιμέναμε, συμπεριλαμβανομένων και των σύνθετων αναγκαίων μορίων που χρειάζονται για να ξεκινήσει η ζωή.

Τα συμπεράσματα αυτά θα αναγκάσουν τους επιστήμονες σε μια επαναξιολόγηση της παραδοσιακής σκέψης στο σχηματισμό των κομητών. "Νομίζαμε ότι ξέραμε από τι αποτελούνται αυτά τα σώματα και ξαφνικά διαπιστώνουμε ότι δεν γνωρίζουμε", λέει η Monica Grady, αστρονόμος στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο που δούλεψε στα δείγματα του Stardust.

Η NASA προώθησε στο διάστημα το Stardust για να εξετάσει την καθιερωμένη άποψη ότι οι κομήτες είναι απλώς βρώμικες χιονόμπαλες που ξέμειναν από το πρώιμο ηλιακό σύστημα. Η διαστημοσυσκευή εστάλη για να εξετάσει τον κομήτη Wild 2 το Φεβρουάριο του 1999.

Το σκάφος αφού κατά το 2004 πλησίασε το στόχο του, πέταξε στο εσωτερικό της ουράς του κομήτη γεμάτη από σκόνη και συντρίμμια που ο κομήτης είχε εκτινάξει. Συνέλεξε δε τα σωματίδια μέσα σε ένα υλικό σαν τζελ. Το κάνιστρο με το δείγμα συνετρίβη στην έρημο Γιούτα τον Ιανουάριο του 2006 μετά από ένα ταξίδι 4,5 δισεκατομμυρίων χιλιομέτρων. Ωστόσο οι επιστήμονες κατάφεραν να διασώσουν το πολύτιμο, αρχαίο υλικό, που περιείχε ένα ωφέλιμο φορτίο χιλιάδων μικροσκοπικών σωματιδίων από τον κομήτη.

Τα αποτελέσματα των πρώτων ερευνών για την παγιδευμένη σκόνη παρουσιάστηκαν στη φθινοπωρινή συνεδρίαση της Αμερικανικής Γεωφυσικής Ένωσης στο Σαν Φρανσίσκο και δημοσιεύθηκαν ταυτόχρονα στο περιοδικό Science.

Προς έκπληξή τους, οι επιστήμονες βρήκαν ένα τεράστιο εύρος μεταλλευμάτων στον Wild 2. Ειδικότερα, τα δείγματα παρουσίασαν ενδείξεις για μεταλλεύματα πλούσια σε αργίλιο και ασβέστιο, που θα μπορούσαν να έχουν διαμορφωθεί σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες μόνο, πιθανώς κοντά στον ήλιο.

Μέχρι τώρα οι ειδικοί ανέμεναν ότι οι μικροσκοπικοί κόκκοι που συνέλεξε το σκάφος θα αποτελούνταν κυρίως από μεσοαστρική σκόνη, υλικό που προήλθε από κάποια αρχαία άστρα που εξερράγησαν στην ίδια περιοχή.

Έτσι, οι αναλύσεις που πραγματοποιήθηκαν σε 50 εργαστήρια σε όλο τον κόσμο αποκάλυψαν ότι ο Wild 2 είναι ένα πραγματικά ασυνήθιστο μείγμα. Περιέχει ελάχιστο υλικό από την εποχή πριν από το σχηματισμό του Ηλιακού Συστήματος και αρκετό υλικό που σχηματίστηκε σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες, κοντά στο νεογέννητο Ήλιο. Κι αυτό δείχνει ότι το πρώιμο ηλιακό σύστημα ήταν πολύ πιο ταραχώδες από ό,τι νομίζαμε, αναφέρουν οι ερευνητές με επτά δημοσιεύσεις τους.

Ο Donald Brownlee, ένας αστρονόμος στο πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον και κύριος ερευνητής για το Stardust, τόνισε ότι οι παραδοσιακές ιδέες ότι οι κομήτες φτιάχτηκαν στα απομονωμένα μέρη του εξωτερικού ηλιακού συστήματος χρειάζονται αναθεώρηση. "Καθώς το ηλιακό σύστημα σχηματίστηκε πριν 4.6 δισ. χρόνια, το υλικό αυτό πρέπει να έχει μετακινηθεί από το ενδότατο μέρος του προς το πιο ακραίο μέρος του. Σαν το ηλιακό σύστημα να αναποδογυρίστηκε μερικώς μέσα έξω", είπε.

Η εικόνα που απέκτησαν τελικά για το ξεκίνημα του ηλιακού συστήματος είναι ότι ήταν πολύ πιο ταραχώδες, ασταθές και ευμετάβλητο από όσο νομίζαμε μέχρι τώρα. Η κυρίαρχη θεωρία για την μεγάλη ποικιλομορφία των πλανητών ήταν ότι αυτή προέκυψε επειδή ο κάθε πλανήτης δημιουργήθηκε σε διαφορετική περιοχή του ηλιακού συστήματος από τους υπόλοιπους, περιοχή που διέθετε διαφορετικά υλικά. Με αποτέλεσμα ο κάθε πλανήτης να είναι διαφορετικός από τον άλλο.

Τα νέα όμως στοιχεία ανατρέπουν την άποψη αυτή. Φαίνεται δηλαδή ότι υπήρχε πολύ μεγάλη ποικιλία και πρόσμειξη υλικών στη δημιουργία του κάθε πλανήτη.

Αλλά τότε ανακύπτει το ερώτημα πώς δημιουργήθηκαν οι πλανήτες.

Ενώσεις της ζωής

Το περισσότερο ενδιαφέρον έχουν οι τύποι των οργανικών μορίων που φαίνονται στις εργαστηριακές προσομοιώσεις του πρώιμου ηλιακού συστήματος, στις οποίες οι επιστήμονες ακτινοβολούν πάγους που περιέχουν ρύπους και σκόνη. Με τις ακτινοβολήσεις αυτά παράγουν πολλές οργανικές ενώσεις συμπεριλαμβανομένων και των αμινοξέων.

Ο Wild 2 φαίνεται να περιέχει παρόμοια σύνθετα οργανικά μόρια που θα μπορούσαν να είναι πρόδρομες ενώσεις για τη ζωή.

Στα δείγματα ανιχνεύθηκαν δύο οργανικές ενώσεις, η μεθυλαμίνη και η αιθυλαμίνη, ουσίες που αποτελούν τα δομικά συστατικά των αμινοξέων τα οποία, με τη σειρά τους, αποτελούν τη βάση των πρωτεϊνών και της ζωής.

Η ανακάλυψη αυτή είναι δυνατό να αλλάξει τη θεωρία μας για την εμφάνιση της ζωής στη Γη. Ως σήμερα θεωρούσαμε ότι τα αμινοξέα δημιουργήθηκαν στην πρωταρχική ατμόσφαιρα της Γης από τους κεραυνούς, κατά τη διάρκεια μεγάλων καταιγίδων. Σήμερα διαπιστώνουμε ότι αυτό δεν είναι απαραίτητο, αφού τα αμινοξέα θα μπορούσαν να έχουν μεταφερθεί στη Γη από τους μυριάδες κομήτες που έπεσαν στην επιφάνειά της κατά τα πρώτα στάδια της ζωής του Ηλιακού Συστήματος.

Άλλωστε είναι γενικά παραδεκτό σήμερα ότι και το ίδιο το νερό, που αποτελεί απαραίτητο στοιχείο της ζωής, μεταφέρθηκε στη Γη με τον ίδιο τρόπο.

Στην περιοχή των τεσσάρων «γήινων» πλανητών, Ερμή, Αφροδίτης, Γης και Αρη, είχαν συγκεντρωθεί τα «βαριά» στοιχεία του αρχικού νεφελώματος, κυρίως σίδηρος και πυρίτιο, ενώ τα ελαφρά, όπως έχει ήδη αναφερθεί, συγκεντρώθηκαν στην εξωτερική περιοχή και δημιούργησαν τους τέσσερις αέριους γίγαντες, Δία, Κρόνο, Ουρανό και Ποσειδώνα, καθώς και τους κομήτες. Στη συνέχεια για πολλές εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια οι κομήτες, ακολουθώντας έκκεντρες τροχιές, πλησίαζαν σε μικρή απόσταση του ήλιου και συγκρούονταν με τους γήινους πλανήτες. Φαίνεται πολύ πιθανό ότι στη «φουρτουνιασμένη» αυτή εποχή δημιουργήθηκαν τα υδάτινα αποθέματα της Γης και ίσως έπεσαν οι σπόροι των πρώτων ζωντανών οργανισμών

"Είναι μεγάλη η πεποίθηση ότι οι κομήτες μπορεί να έχουν διαδραματίσει βασικό ρόλο στην παράδοση οργανικών ουσιών στην πρώιμη Γη και πως είχαν διαδραματίσει ρόλο για να ξεκινήσει η ζωή", τονίζει ο Scott Sandford του ερευνητικού κέντρου Ames της Nasa, που καθοδήγησε μία από τις ερευνητικές ομάδες.

Όταν αρχικά σχηματίστηκε η Γη ήταν τόσο καυτή, σαν μια λειωμένη πέτρα, που οποιαδήποτε οργανικά υλικά που θα βρίσκονταν σε αυτήν θα είχαν χαθεί. Οποιαδήποτε σύνθετα οργανικά υλικά που θα φτιάχνονταν στο διάστημα θα έπρεπε να φθάσουν στη νέα Γη μόνο αφότου αυτή είχε ψυχθεί ο πλανήτης. "Πολλά συμπεράσματά μας υποστηρίζουν αυτήν την ενδιαφέρουσα ιδέα, η οποία είναι ότι οι κομήτες διαδραμάτισαν τον βασικό αυτόν ρόλο", είπε ο Δρ Sandford.

"Δεν ξέρουμε πώς άρχισε η ζωή στη Γη. Αλλά κάποιος θα πίστευε ότι όσο πιο σύνθετα είναι τα πράγματα που πέφτουν στη Γη, τόσο πιο ευκολότερο θα είναι να ξεκινήσει η ζωή στη Γη. Ξέρουμε δε ότι οι κομήτες και οι αστεροειδείς φέρνουν αυτό το είδος του υλικού στη Γη."

Και ο Δρ Sandford συμπλήρωσε: "Η πιθανή παρουσία αυτού του υλικού στον κομήτη είναι συναρπαστική επειδή προτείνει ότι πολλά από αυτά τα είδη των ενώσεων, που έχουν βιολογικό ενδιαφέρον, μπορούν να υπάρχουν εκεί πάνω.