Το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble βρίσκει 'νέφη σκόνης' στο Γαλαξία

Πηγή: UPI, 4 Απριλίου 2006

Η NASA ανακοίνωσε ότι το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble  έχει φωτογραφίσει αδιαφανείς, σκοτεινούς κόμβους της σκόνης και αερίου, που ονομάζονται σφαιρίδια Bok στο Γαλαξία μας.

Όμως οι αστρονόμοι λένε ότι η κοσμική σκόνη δεν είναι κάτι που ενοχλεί  -- παρά μόνο είναι μια συγκέντρωση στοιχείων που είναι υπεύθυνα για το σχηματισμό των άστρων σε όλο τον κόσμο.

Οι αδιαφανείς αυτοί σκοτεινοί κόμβοι του αερίου και της σκόνης -- που απορροφούν το φως στο κέντρο του κοντινού νεφελώματος-εκπομπής και της περιοχής όπου σχηματίζονται τα άστρα, δηλαδή της NGC 281 -- ονομάζονται έτσι από το όνομα του αστρονόμου Bart Bok, ο οποίος πρότεινε την ύπαρξή τους στη δεκαετία του '40.

Ο Bok υπέθεσε την ύπαρξη γιγαντιαίων μοριακών νεφών, μεγέθους της τάξης εκατοντάδων ετών φωτός, που μπορεί κάποια στιγμή να διαταραχθεί και να σχηματίσει μικρούς θύλακες, όπου εκεί συγκεντρώνονται ιδιαίτερα η σκόνη και το αέριο.

Οι μικροί αυτοί θύλακες συνδέονται με βαρυτικές έλξεις και συσσωρεύουν σκόνη και αέριο από την περιβάλλουσα περιοχή.

Εάν οι θύλακες μπορούν να συλλάβουν αρκετή μάζα, τότε έχουν τη δυνατότητα να δημιουργήσουν άστρα στους πυρήνες τους Εντούτοις, οι επιστήμονες σημειώνουν ότι δεν θα διαμορφώσουν όλα τα σφαιρίδια Bok αστέρια. Γιατί, μερικά από αυτά θα διαλυθούν προτού να μπορέσουν να καταρρεύσουν και να διαμορφώσουν αστέρια.

Η περιοχή NGC 281 βρίσκεται σχεδόν 9.500 έτη φωτός από τη γη, στην κατεύθυνση του αστερισμού της Κασσιόπειας.


Υπάρχουν περιοχές στο Γαλαξία μας τόσο σκοτεινοί και αδιαφανείς, που εμφανίζονται σαν να μην έχουν τίποτα μέσα. Όταν αυτές οι σκοτεινές γωνιές του Γαλαξία μας παρατηρήθηκαν αρχικά με τη βοήθεια ενός τηλεσκοπίου, οι αστρονόμοι νόμιζαν ότι εξέταζαν "μαύρες τρύπες" στον χωροχρονικό ιστό του ιδίου του διαστήματος. Πράγματι, οι εικόνες τέτοιων "οπών", που ονομάζονται νεφελώματα, είναι αρκετά μυστηριώδεις. Ένα είδος τους είναι τα σφαιρίδια Bok που είναι πολύ μικρότερα σε μήκος από τα συνηθισμένα νεφελώματα. Τώρα όμως ξέρουμε ότι τέτοιες σκοτεινές θέσεις είναι πραγματικά σκοτεινά νεφελώματα -- φτιαγμένα από μοριακό υδρογόνο (H2), λίγο ήλιο και κάποια διαστρική σκόνη.

Είναι όμως τόσο αδιαφανή που εμποδίζουν τη διέλευση οποιασδήποτε αστρικού φωτός που μπορεί να είναι πίσω από αυτά.  Αυτές οι περιοχές καλούνται γενικά "περιοχές HII" γιατί λάμπουν εξ' αιτίας του φωτός του αερίου υδρογόνου που εκπέμπουν. Παρά την προφανή ανυπαρξία τους, αυτά τα μοριακά νέφη αποδεικνύονται υπερβολικά σημαντικά: Είναι οι θέσεις όπου γεννιούνται τα αστέρια.

Ένα είδος σκοτεινών νεφελωμάτων πού χαρακτηρίζονται για τον περιορισμένο χώρο πού κατέχουν αλλά και τη μεγάλη πυκνότητά τους, είναι γνωστά σαν σφαιρίδια, όπως τα ονόμασε ο Ολλανδο-Αμερικανός αστρονόμος Bart Bok το 1948. Συνήθως αυτά προβάλλονται πάνω σε φωτεινά νεφελώματα ή βρίσκονται μέσα σ' αυτά, με αποτέλεσμα να φαίνονται σαν πολύ μικρές σκοτεινές κηλίδες κυκλικού σχήματος.

Δείτε και τα σχετικά άρθρα
Σφαιρίδια Boks, σκοτεινά, μικρά και δημιουργικά