Από διαμάντια θα μπορούσαν να είναι μερικοί εξωηλιακοί πλανήτες

Πηγή: Nature, 15 Απριλίου 2005

Εξωηλιακοί πλανήτες - που μέχρι τώρα έχουν ανακαλυφθεί πάνω από 100 - θα μπορούσαν να αποτελούνται εν μέρει από καθαρό διαμάντι, ισχυρίζονται αμερικανοί ερευνητές. Κι αυτό γιατί μπορεί να είχαν συμπυκνωθεί από αέριο και σκόνη πλούσια σε άνθρακα. Έτσι οι μακρινοί αυτοί κόσμοι θα μπορούσαν να αποτελούνται κατά ένα μεγάλο μέρος από σκληρές ενώσεις του άνθρακα, όπως είναι το καρβίδιο του πυριτίου, που χρησιμοποιείται ως λειαντικό μέσο στη βιομηχανία.

Αυτοί οι πλανήτες μπορεί να έχουν χοντρούς φλοιούς από καθαρό, σχεδόν, άνθρακα. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς των Marc Kuchner του πανεπιστημίου του Princeton στο Νιου Τζέρσευ και της Sara Seager του Ινστιτούτου Carnegie της Ουάσιγκτον, ο εξωτερικός φλοιός τους θα περιέχει γραφίτη. Αλλά το βαθύτερο κάτω στρώμα, κάτω από την υψηλή πίεση ο γραφίτης θα μετασχηματιζόταν στην άλλη πιο γοητευτική μορφή του άνθρακα: σε διαμάντι.

Και μάλιστα ο άνθρακας στις επιφάνειες αυτών των πλανητών θα μπορεί να σχηματίσει υδρογονάνθρακες, δίνοντας τους μαλακά, πισώδη επιστρώματα, ή ακόμα και λίμνες, θάλασσες υγρών υδρογονανθράκων, όπως το μεθάνιο.

Οι πρόσφατες εικόνες της επιφάνειας του φεγγαριού του Κρόνου Τιτάνα, που τραβήχτηκαν από το διαστημικό σκάφος Huygens της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας, δείχνουν ότι αυτός ο κόσμος μπορεί να έχει τέτοιους ποταμούς και λίμνες "πετρελαίου", αν και η στερεά επιφάνεια του φεγγαριού αυτού είναι πιθανά πάγος, βράχος και σίδηρος.

Από το Δία

Οι Kuchner και Seager σκέφτηκαν να εξετάσουν την πιθανότητα να αποτελούνται οι πλανήτες από άνθρακα από μια πρόταση που τους έγινε από την κοσμοχημικό Katharina Lodders του πανεπιστημίου Ουάσιγκτον στο Σαιντ Λούις στο Μισσούρι. Πέρυσι, αυτή υποστήριξε ότι η ατμόσφαιρα του Δία, που είναι πλούσια σε μεθάνιο, είναι απόδειξη ότι αυτός ο γιγαντιαίος πλανήτης συμπυκνώθηκε γύρω από έναν αρχικό πυρήνα ενός υλικού βασισμένου στον άνθρακα.

Γενικά θεωρείται ότι οι πλανήτες στο ηλιακό σύστημά μας έχουν πυρήνες από μέταλλο (σίδηρος και νικέλιο) και βράχου (πυριτικά άλατα, όπως οι βράχοι στη γη). Αυτά θα ήταν τα πρώτα υλικά που συμπυκνώθηκαν καθώς το νέφος του αερίου και της σκόνης, ή το νεφέλωμα, που περιέβαλε τον ήλιο όταν αρχικά σχηματίστηκε, άρχισε να ψύχεται.

Αλλά η Lodders πρότεινε ότι το υλικό, το πλούσιο σε άνθρακα, θα μπορούσε να έχει συσσωρευτεί σε ένα δακτύλιο, που ονομάζεται "γραμμή πίσσας" γύρω από τον ήλιο, όπου αέρια άνθρακα διασκορπίστηκαν εξωτερικά και μετά συμπυκνώθηκαν. Οι κόκκοι της σκόνης - πλούσιοι σε άνθρακα - από το εξωτερικό νεφέλωμα θα κινούνταν επίσης σπειροειδώς προς το εσωτερικό και θα συσσωρεύονταν σε αυτήν την γραμμή της πίσσας. Την εποχή εκείνη, στο πρώιμο ηλιακό νεφέλωμα, υπήρχε αρκετό ανθρακούχο υλικό και μάλιστα κάποια ποσότητα από αυτό περιπλανάται ακόμα στο ηλιακό σύστημα, σαν βράχοι - οι γνωστοί ανθρακούχοι χονδρίτες - που πέφτουν περιστασιακά πάνω στη γη ως μετεωρίτες.

Οι Kuchner και Seager αποφάσισαν να ερευνήσουν την ιδέα της Lodder για να φανεί εάν, σε άλλα πλανητικά συστήματα, ολόκληροι πλανήτες μπορούν να σχηματιστούν γύρω από τη γραμμή της πίσσας. Υπολογίζουν ότι, σε αντίθεση με τους γιγαντιαίους αέριους πλανήτες με πυρήνες πλούσιους σε άνθρακα, που περιβλήθηκαν με τεράστια ποσά αερίου, μερικοί εξωηλιακοί πλανήτες από άνθρακα μπορεί να μοιάζουν περισσότεροι με τη γη: να είναι στερεοί, μικρότεροι από το Δία, και ίσως με ένα λεπτό στρώμα ατμοσφαιρικών αερίων όπως το μεθάνιο ή το μονοξείδιο του άνθρακα. Μια "βροχή" από αυτές τις ατμόσφαιρες θα δημιουργούσε ωκεανούς πίσσας στην πλανητική επιφάνεια.

Τα κέντρα αυτών των πλανητών θα αποτελούνταν πιθανώς από το καρβίδιο του πυριτίου ή το καρβίδιο του τιτανίου. Αλλά οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι  θα μπορούσε συν τοις άλλοις να σχηματιστεί ένα παχύ στρώμα γραφίτη. Και στο βάθος μερικών χιλιομέτρων, αυτό θα μετασχηματιζόταν σε διαμάντι.

Δεδομένου ότι ο άνθρακας είναι το βασικό στοιχείο στην επίγειες ζωή, ο ισχυρισμός των Kuchner και Seager είναι πιθανόν να υπάρχει ζωή - ίσως ακόμη και ευφυής ζωή - σε έναν πλανήτη από άνθρακα στο μέγεθος της γης. Πάντως δεν θα χρειάζονταν να πολεμήσουν για το πετρέλαιο, όντας μέσα σε ένα κόσμο πλούσιο σε καύσιμα, λένε οι ερευνητές.