Επιστήμονες αντιδρούν στη θεωρία της Σκοτεινής Ενέργειας του Σύμπαντος

Πηγή: Reuters, 22 Μαρτίου 2005

Μια μικρή ομάδα φυσικών αντιδρά στη θεωρία που θέλει μια τεράστια σκοτεινή δύναμη, που κανένας δεν την έχει δει ποτέ, να απομακρύνει μεταξύ τους γαλαξίες.

Οι περισσότεροι κοσμολόγοι υποστηρίζουν ότι η μυστήρια δύναμη, που ονομάστηκε σκοτεινή ενέργεια του κενού" μπορεί να αποτελεί το 70 τοις εκατό του σύμπαντος και θα μπορούσε να είναι ο καθοριστικός παράγοντας για το εάν αυτό τελικά καταστραφεί σε μερικά δισεκατομμύρια χρόνια από τώρα. Αλλά ιταλοί και αμερικανοί κοσμολόγοι προσφέρουν μια αμφισβητούμενη εναλλακτική λύση για να εξηγήσουν την επιταχυνόμενη διαστολή του σύμπαντος. Ισχυρίζονται ότι δεν είναι σκοτεινή ενέργεια, αλλά μια αγνοημένη συνέπεια της "Μεγάλης Έκρηξης" -- που οι κοσμολόγοι θεωρούν ότι γέννησε το Σύμπαν.

"Καμία μυστήρια σκοτεινή ενέργεια δεν χρειάζεται", λέει ο Antonio Riotto στο Εθνικό Πυρηνικό Ίδρυμα Φυσικής της Ιταλίας στην Πάδοβα.

"Εάν η σκοτεινή ενέργεια ήταν στο μέγεθος που οι θεωρίες προβλέπουν... θα είχε αποτρέψει την παρουσία όλων όσων ξέρουμε στον κόσμο μας", ανέφερε.

Από τα τέλη της δεκαετίας του '90, οι επιστήμονες έχουν χρησιμοποιήσει τη σκοτεινή ενέργεια για να εξηγήσουν την απομάκρυνση των γαλαξιών, που σε αντίθεση με την προφανή έλξη της βαρυτικής δύναμης, με ένα επιταχυνόμενο ρυθμό. Κάνοντας δε χρήση διαφόρων θεωριών -- όπως πρόσθετες διαστάσεις -- θέλουν να δικαιολογήσουν την ύπαρξη της σκοτεινής ενέργειας.

Ο Αλβέρτος Αϊνστάιν πρότεινε κάποτε μια παρόμοια "κοσμολογική σταθερά," εισάγοντας ένας παράγοντα αντιβαρύτητας στη γενική θεωρία της σχετικότητάς του για να αντισταθμίσει τη βαρύτητα και να δημιουργήσει έτσι έναν ισορροπημένο, στατικό σύμπαν.

Έκανε λάθος ο Αϊνστάιν;

Όταν αργότερα ανακάλυψε ότι το σύμπαν επεκτεινόταν, ονόμασε την κοσμολογική του σταθερά "το μεγαλύτερο σφάλμα της ζωής του", αλλά η σκοτεινή ενέργεια αναβίωσε την ιδέα μιας αντιβαρυτικής δύναμης.

Εντούτοις, σύμφωνα με τη νέα μελέτη, κανένας παράγοντας ενάντια στη βαρύτητα, όπως η σκοτεινή ενέργεια ή κοσμολογική σταθερά, δεν χρειάζεται για να εξηγήσει τις δυνάμεις του σύμπαντος.

"Νομίζουμε ότι ο Einstein είχε δίκιο όταν είπε ότι έκανε λάθος", αναφέρει ο Edward W. Kolb του Αμερικανικού Εργαστηρίου Επιταχυντών Fermi (FNAL).

Ο Kolb και οι Ιταλοί λένε ότι η επιταχυνόμενη διαστολή του σύμπαντος είναι το αποτέλεσμα μεγάλων κυματισμών στο χωροχρονικό ιστό του διαστήματος, που δημιουργήθηκαν από τη Μεγάλη Έκρηξη, κατά τη διάρκεια μιας φάσης "πληθωρισμού", μιας πολύ γρήγορης επέκτασης του σύμπαντος, που δεν έχουν υπολογιστεί σωστά επειδή οι κυματισμοί αυτοί δεν γίνονται αντιληπτοί στον αισθητό μας κόσμο.

Το μήκος κύματος αυτών των κυματισμών γίνεται ολοένα και μεγαλύτερο με το χρόνο και δίνουν μια πρόσθετη διαστολή στο σύμπαν", εξηγεί ο Kolb.

Αλλά δεν συμφωνούν όλοι οι κοσμολόγοι  με τη θεωρία αυτή, η οποία θα δημοσιευτεί στο περιοδικό Physical Review Letters.

"Η εργασία τους θα χρειαστεί να εξεταστεί λεπτομερώς και η υποθέτω ότι στο τέλος, θα αποδειχθεί ότι κάνουν λάθος", αναφέρει ο διάσημος κοσμολόγος Michael Turner του πανεπιστημίου του Σικάγου, που πρώτος έπλασε τον όρο "σκοτεινή ενέργεια," και τη δημοσίευσε σε μια εργασία μαζί με τον Kolb το 1990.

"Αλλά αυτοί μπορεί να γελάσουν τελευταίοι. Και το πιο ενδιαφέρον είναι, ότι εάν αυτοί δικαιωθούν, εγώ αμφιβάλλω ότι αυτό είναι η μόνη επίδραση αυτών των μακρών κυματισμών. Μπορεί να πρέπει να κάνουμε και μερικές άλλες αλλαγές", λέει ο Turner.

Θα μπορούσε να συμπεριλάβει αλλαγές στις θεωρίες για την τελευταία μοίρα του σύμπαντος, ιδιαίτερα εάν αυτό πρόκειται να καταρρεύσει σε μια "Μεγάλη Σύνθλιψη"  ή να συμβεί το "Μεγάλο Σχίσμα" ή απλώς  οι γαλαξίες βρεθούν τόσο μακριά ο ένας από τον άλλον που δεν θα μπορούν να φανούν -- ένα φαινόμενο που θα οδηγήσει στην εξαφάνιση των άστρων από τον ουρανό.

Τα παρακλάδια της πρότασης των "μακρών κυματισμών" θα ήταν μια άπειρη ταχύτητα και "κοσμικό σκοτάδι", λέει ο Riotto.

"Οι επόμενες γενεές των πειραμάτων που θα γίνουν πρέπει να είναι σε θέση να διακρίνουν ή να μας πουν ποια από τις ιδέες αυτές είναι σωστές. Εάν είναι η σκοτεινή ενέργεια ή η πρότασή μας", συμπληρώνει ο Kolb.