Το Hubble φωτογράφησε άστρο που βρίσκεται σε διαδικασία έκρηξης

Πηγή: Independent, 4 Φεβρουαρίου 2005

Το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble αποτύπωσε μια δραματική κοσμική στιγμή, όταν συνέλαβε τον καυτό παλμό του φωτός ενός άστρου που βρίσκεται σε διαδικασία έκρηξης σε ένα πολύ μακρινό μέρος στο διαστρικό κενό του διαστήματος.

Η πιο πρόσφατη εικόνα του Hubble παρουσιάζει μια "ηχώ" του φωτός επειδή συνεχίζει το ταξίδι του από το ερυθρό υπεργίγαντα άστρο που εξερράγη στέλνοντας καυτούς παλμούς φωτός (στο κέντρο της εικόνας).

Όπως και ο ήχος παράγει μια ηχώ, το ίδιο πράγμα συμβαίνει και στο φως καθώς αυτό διαδίδεται απομακρυνόμενο από την περιοχή της έκρηξης για να φωτίσει τους τεράστιους στροβίλους των νεφών της σκόνης, οι οποίοι θεωρούνται ότι έχουν προέλθει από μια προηγούμενη έκρηξη.

Οι επιστήμονες συλλέγουν πολύτιμα συμπεράσματα από την πορεία των παλμών αυτών, καθώς ταξιδεύουν στο Σύμπαν.

Οι αστρονόμοι ανίχνευσαν αρχικά το κόκκινο υπεργίγαντα αστέρι το 2002 και, από τότε, έχουν συλλάβει μια σειρά εντυπωσιακών εικόνων όπως η έκρηξη ενός παλμού φωτός, που επεκτείνεται με την ταχύτητα των 300.000 χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο.

Το αστέρι αυτό είναι γνωστό ως V838 Monocerotis και είναι περίπου 20.000 έτη φωτός μακριά από τη γη, προς την κατεύθυνση του αστερισμού Monoceros, στην άκρη του Γαλαξία μας. Οι αστροφυσικοί πιστεύουν ότι το άστρο αυτό διογκώθηκε τόσο πολύ που κατάπιε τρεις πλανήτες που βρίσκονταν σε τροχιά γύρω του.

Οι παλμοί φωτός οφείλονται σε εκτόνωση της δυναμικής ενέργειας των πλανητών αλλά και σε παροδική επιτάχυνση των θερμοπυρηνικών αντιδράσεων στο άστρο λόγω του επιπλέοντος υδρογόνου που περιείχαν οι πλανήτες.

Σύμφωνα με τα υπάρχοντα μοντέλα ο Ήλιος μας θα μετατραπεί κι αυτός σε 5 δισεκατομμύρια χρόνια σε ερυθρό γίγαντα, οπότε θα εξαερώσει τον Ερμή και την Αφροδίτη. Η Γη μπορεί όμως να τη γλιτώσει από αυτή την φοβερή εξάπλωση, αλλά θα είναι πλανήτης χωρίς ζωή αφού ο ήλιος θα έχει σβήσει.

Κατά τη διάρκεια των 15 ετών παρατηρήσεων το Hubble έχει προσφέρει πειστικές αποδείξεις για την ύπαρξη των μαύρων οπών, έχει δώσει στοιχεία για τις πιο μεγάλες εκρήξεις στο σύμπαν - των εκρήξεων ακτίνων γάμμα - έχει φωτογραφίσει εικόνες από τους πρώτους γαλαξίες που σχηματίστηκαν μετά από τη Μεγάλη Έκρηξη και τέλος μέτρησε την ταχύτητα με την οποία το σύμπαν διαστέλλεται.

Οι αυξημένες δαπάνες της επισκευής και της συντήρησης του Hubble έχει οδηγήσει τη NASA και το Λευκό Οίκο να διακόψει το πρόγραμμα συντήρησης του διαστημικού τηλεσκοπίου. Έτσι οι μπαταρίες του θα δουλέψουν για δύο ή τρία χρόνια μόνο εάν δεν θα αντικατασταθούν. 

Τ' άστρα δεν έχουν όλα το ίδιο μέγεθος, το ίδιο χρώμα ή την ίδια λαμπρότητα. Τι άραγε είναι αυτό που κάνει τα άστρα (αν και έχουν την ίδια περίπου ηλικία και γεννήθηκαν στο ίδιο νεφέλωμα) να μην έχουν εντούτοις το ίδιο χρώμα και την ίδια λαμπρότητα; Η απάντηση βρίσκεται στη μάζα των άστρων. Στη συνολική δηλαδή ποσότητα ύλης που περιέχει τη στιγμή της γένεσής του. Γιατί η ποσότητα της ύλης που έχει το κάθε άστρο, όταν γεννιέται, καθορίζει επακριβώς τη μοίρα του: τη ζωή και το θάνατό του!

Η θεωρία της ηλιακής εξέλιξης προβλέπει ότι κάποτε το αστέρι μας θα ξεμείνει τελικά από υδρογόνο, τα καύσιμά του. Καθώς θα ακολουθήσει το επόμενο στάδιο - η καύση του άνθρακα - ο ήλιος θα διασταλεί σε τέτοιο μέγεθος που θα γίνει τεράστιος. Έτσι θα γίνει ένας ερυθρός γίγαντας.

Θα καταπιεί έπειτα τους πιο κοντινούς πλανήτες, συμπεριλαμβανομένου του Ερμή και της Αφροδίτης. Μέχρι τώρα, οι αστρονόμοι πάντα νόμιζαν ότι η Γη θα είχε την ίδια τύχη.

Αλλά πριν 3 χρόνια αστρονόμοι υπολόγισαν ότι η ακτίνα της τροχιάς της Γης θα αυξηθεί ελαφρώς, πέρα από την εξωτερική ατμόσφαιρα του κόκκινου τότε γίγαντα, καθώς η βαρυτική έλξη του θα γίνει πιο ασθενής. Εάν αυτό συμβεί, η Γη θα γλιτώσει την καταστροφή - αν και η επιφάνειά της θα έχει απανθρακωθεί.