Το Chandra αποκαλύπτει δύο όψεις μιας υπερκαινοφανούς έκρηξης

Από την ιστοσελίδα RedNova, 21 Απριλίου 2004 

Η εικόνα που τράβηξε το διαστημικό παρατηρητήριο Chandra των ακτίνων-X του SNR 0540-69.3 παρουσιάζει καθαρά δύο πτυχές της τεράστιας ισχύος που απελευθερώνεται όταν εκρήγνυται ένα πολύ μεγάλο άστρο.

Μια κατάρρευση ενός άστρου δημιούργησε ένα εξαιρετικά πυκνό - με διάμετρο μόνο 15 χιλιομέτρων - αστέρι νετρονίων, προκαλώντας μια τέτοια έκρηξη που έστειλε ένα κύμα κλονισμού στο διάστημα με ταχύτητες, κοντά 10 εκατομμύρια km/h.

Η εικόνα που τράβηξε το Chandra αποκαλύπτει μια κεντρική έντονη λευκή ακτινοβολία υψηλής ενέργειας σωματιδίων, περίπου, 3 έτη φωτός μακριά από το, πολύ γρήγορα περιστρεφόμενο, άστρο  νετρονίων ή πάλσαρ που δημιουργήθηκε. Ένα κοχύλι-φλοιός καυτού αερίου - διαμέτρου περίπου 40  έτη φωτός - περιβάλει την λευκή ακτινοβολία, που δείχνει τη πορεία του κύματος κλονισμού της σουπερνόβας στο διάστημα.

Το πάλσαρ, που περιστρέφεται 20 φορές το δευτερόλεπτο, παράγει ισχύ με ρυθμό ισοδύναμη με την ισχύ που εκπέμπουν 30.000 ήλιοι μαζί. Αυτό το πάλσαρ είναι εντυπωσιακά παρόμοιο με το διάσημο πάλσαρ του νεφελώματος του Καρκίνου, αν και βρίσκονται σε διαφορετικές αποστάσεις, 160.000 έτη φωτός έναντι 6.000 ετών φωτός.

Και το νέο πάλσαρ SNR 0540-69.3 και το πάλσαρ του Νεφελώματος του Καρκίνου περιστρέφονται πολύ γρήγορα, και έχουν ηλικία χιλίων ετών. Και τα δύο πάλσαρ εκτοξεύουν τεράστια ποσά ακτινοβολίας-Χ και σωματίδια υψηλής ενέργειας. Επίσης, και τα δύο είναι μέσα σε μαγνητισμένα νέφη σωματιδίων υψηλής ενέργειας, διαμέτρου μερικών ετών φωτός.

Και τα δύο νέφη είναι λαμπρές πηγές ακτίνων-X, και μάλιστα και στις δύο περιπτώσεις τα νέφη των σωματιδίων υψηλής ενέργειας περιβάλλονται από έναν νηματώδη ιστό ψυχρού αερίου, που φαίνεται στα οπτικά μήκη κύματος.

Εντούτοις, ο τεράστιος εξωτερικός φλοιός του αερίου, των 50 εκατομμυρίων βαθμών, στο SNR 0540-69.3 δεν έχει κανένα αντίστοιχο φλοιό στο Νεφέλωμα του Καρκίνου. Αυτή η διαφορά οφείλεται πιθανά σε περιβαλλοντικούς παράγοντες. Το τεράστιο αστέρι που εξερράγη για να δημιουργήσει το πάλσαρ SNR 0540-69.3 ήταν προφανώς σε μια περιοχή όπου υπήρχε μια μεγάλη ποσότητα αερίου.

Το κύμα κλονισμού της σουπερνόβας αντέδρασε και θέρμανε το περιβάλλον αέριο. Έτσι, δημιούργησε τον τεράστιο καυτό φλοιό που εκπέμπει ακτίνες-X. Ένα παρόμοιο κύμα κλονισμού υπάρχει πιθανώς γύρω από το Νεφέλωμα του Καρκίνου, αλλά το ποσό του διαθέσιμου αερίου είναι προφανώς πάρα πολύ μικρό για να δημιουργήσει ένα ανιχνεύσιμο ποσό ακτινοβολίας Χ.

Ενδιαφέρουσες ιστοσελίδες
Neutron Stars and Pulsars.
Home