Το Hubble πήρε μια εικόνα του νεαρού σύμπαντος με την μεγαλύτερη σε χρόνο παρατήρηση

Από την ιστοσελίδα του BBC, 17 Ιανουαρίου 2004

Το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble έχει φωτογραφίσει την πιο βαθιά εικόνα του σύμπαντος, ανιχνεύοντας έτσι τους νεώτερους και πιο απόμακρους γαλαξίες που έχουν δει ποτέ οι αστρονόμοι.

Ο Εξαιρετικά Βαθύς Τομέας Hubble (Ultra Deep Field) είναι το αποτέλεσμα μιας πρωτοφανής, μακροχρόνιας παρατήρησης 80 ημερών σε ένα στενό τμήμα, εύρος, του ουρανού

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, η εικόνα φθάνει πίσω στις "σκοτεινές ηλικίες" του σύμπαντος, πριν διαμορφωθούν τα πρώτα αστέρια.

Η εικόνα, που θα δημοσιευτεί το Φεβρουάριο, θα είναι μια σημαντική πρόοδος για την κατανόηση του Σύμπαντος.

Όμορφο, πλούσιο, ενδιαφέρων

Ο Hubble παρατηρούσε το ίδιο σημείο του ουρανού από τον περασμένο Σεπτέμβριο. Η λεπτομερής διερεύνησή της περιοχής τελείωσε στις 16 Ιανουαρίου.

Ο Steven Beckwith, διευθυντής του Επιστημονικού Ινστιτούτου Διαστημικών Τηλεσκοπίων (STSI), είπε ότι "Έχουμε δει πράγματα που είναι τα πιο εξασθενημένα που είχαμε δει ποτέ μέχρι τώρα".

Σχεδόν όλα όσα απεικονίζονται σε αυτήν την εικόνα του "Βαθύ Τομέα" του Hubble, είναι νέοι και πολύ απόμακροι γαλαξίες (ηλικίας 12 δισεκατομμυρίων ετών).

Ο σκοπός αυτής της παρατεταμένης παρατήρησης ήταν να δημιουργηθεί μια ακόμη βαθύτερη "γεώτρηση" μέσα στο Σύμπαν, από όσο είχαμε πάρει το 1996, με τον διάσημο πια "Βαθύ Τομέα Hubble (HDF)".

"Έχω κάνει χρήση ενός τεράστιου χρόνου παρατήρησης σε αυτό το πρόγραμμα - 400 τροχιές του Hubble - που είναι διπλάσιος χρόνος απ' όσο ο χρόνος παρατήρησης του Βαθύ Τομέα Hubble. Αλλά, πρέπει να θυμηθείτε ότι σήμερα οι ανιχνευτές του Hubble είναι τώρα δεκάδες φορές πιο ευαίσθητοι", ανέφερε ο Beckwith.

Αυτές οι 'γεωτρήσεις' από τον Hubble, σηματοδοτούν ένα μικρό μέρος μέσα στο Σύμπαν. Αργότερα, θα ακολουθήσουν κι άλλα τηλεσκόπια για να δουν καλύτερα τις λεπτομέρειες των αντικειμένων, που ο Hubble έχει βρει.

Για να πάρει εικόνες από το Εξαιρετικά Βαθύ Τομέα (HUDF), ο Hubble έχει χρησιμοποιήσει  τον πιο εντυπωσιακό ανιχνευτή του - την Προηγμένη Φωτογραφική Μηχανή για Έρευνες (ACS).

Η δε προκύπτουσα εικόνα είναι, σύμφωνα με τον Beckwith: "Όμορφη - πλούσια, με πολλά διαφορετικά και ενδιαφέροντα αντικείμενα".

Αλλά η επιλογή της περιοχής γι' αυτή την ουράνια γεώτρηση δεν ήταν ένας απλός στόχος.

"Ψάχναμε ένα τομέα του ουρανού χωρίς άλλα αντικείμενα έτσι ώστε να μπορούμε να πάρουμε μια καθαρή όψη στην άκρη του σύμπαντος", εξηγεί ο Beckwith.

Επιπλέον, ο τομέας αυτός του ουρανού έπρεπε να είναι αισθητός και από το βόρειο και το νότιο ημισφαίριο και εύκολο να παρατηρηθεί με την Alma, ένα δίκτυο τηλεσκοπίων μικροκυμάτων που κατασκευάζονται τώρα στη Νότια Αμερική.

"Επιλέξαμε έτσι έναν τομέα χωρίς φωτεινά αστέρια, χωρίς αστρονομικά αντικείμενα ακτίνων-X και λαμπερές ραδιοπηγές. Υπήρχαν μερικές μόνο θέσεις που ήταν κατάλληλες γι' αυτό το σκοπό."

Η εικόνα HUDF δεν είναι ακόμα πλήρης με λίγες εικόνες.

"Είναι μια πανέμορφη σειρά, πολύ πιο κομψές από τις εικόνες του HDF γιατί η σημερινή φωτογραφική μηχανή είναι πολύ καλύτερη. Υπάρχουν μερικά σμήνη γαλαξιών σε διαφορετικά μέρη του τομέα, που εντυπωσιάζουν.

"Έπειτα υπάρχει κόκκινος stringy νεοσσός αντικειμένων στην άκρη του κόσμου."

Οι αστρονόμοι του Hubble έχουν δημοσιεύσει ήδη κάποιες πληροφορίες από το Ultra Deep Field του Hubble. Έχουν κυκλοφορήσει έναν κατάλογο συντεταγμένων των πιο εξασθενημένων αντικειμένων που φαίνονται σε αυτό με την ελπίδα ότι κι άλλα τηλεσκόπια μπορούν να στραφούν προς αυτόν τον μακρινό τομέα, επίσης.

Αλλά εμείς οι υπόλοιποι για να δούμε την εικόνα που υποβάλλεται τώρα σε επεξεργασία στο Επιστημονικό Ινστιτούτο Διαστημικών Τηλεσκοπίων στη Βαλτιμόρη, θα πρέπει να περιμένουμε μέχρι το Φεβρουάριο. Αναμένεται βεβαίως να ένα από τα επιστημονικά κυριώτερα σημεία της δεκαετίας.

"Το Hubble λειτουργεί υπέροχα. Λειτουργεί καλύτερα από τότε που ήταν νέο. Δεν έχουμε φθάσει δε, ακόμα στο όριο αυτών που μπορεί να κάνει", λέει ο Beckwith.

Στο τέλος του 20ου αιώνα, βρήκε την αστροφυσική και την κοσμολογία να βρίσκονται σε ένα πολύ υψηλό επίπεδο. Αλλά φαίνεται ότι δεν υπάρχει κανένα τέλος στον πλούτο νέων ανακαλύψεων. Το Hubble Deep Field ­ ένας χάρτης μιας μικρής περιοχής του Ουρανού σε πολύ μεγάλο βάθος, που έγινε με το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble  ­ έχει επεκτείνει χρονολογικά προς τα πίσω την εικόνα που έχουμε, όταν σχηματίζονταν τα αστέρια μέσα στους γαλαξίες,  την εποχή που το Σύμπαν ήταν μόνο στο 10% της σημερινής ηλικίας του.

Ακολούθως, άλλες έρευνες στο Hubble Deep Field με υπέρυθρες ακτίνες και σε μήκη κύματος κάτω από το 1 χιλιοστό, με τη χρήση και του τηλεσκόπιου James Clerk Maxwell στη Χαβάη, έχουν δείξει ότι οι περισσότεροι σχηματισμοί αστεριών στους γαλαξίες κρύβονται από μπροστά μας, από τη μεσογαλαξιακή και διαστρική σκόνη.