Τυχερή σύγκρουση με κομήτη, αλλά για τα θηλαστικά

Από σελίδα του BBC 17 Ιουνίου 2003

Μια σύγκρουση ενός κομήτη με τη Γη, περίπου 55 εκατομμύρια έτη πριν, μπορεί να ήταν η αιτία ώστε να ξεκινήσει μια πρωταρχική κρίσιμη φάση της εξέλιξης των θηλαστικών.

Η σύγκρουση θα μπορούσε να είχε προκαλέσει θέρμανση λόγω του φαινομένου του θερμοκηπίου, ενθαρρύνοντας τα πρωτόγονα θηλαστικά να διασκορπιστούν στον τότε κόσμο και να διαφοροποιηθούν σε τρεις σημαντικές ομάδες, που υπάρχουν ακόμα και σήμερα.

Αυτές οι ομάδες ήταν τα Αρτιοδάκτυλα, τα Περιττοδάκτυλα και τα Πρωτεύοντα θηλαστικά - η τάξη των θηλαστικών στην οποία περιλαμβάνεται και ο άνθρωπος. Τα σύγχρονα Αρτιοδάκτυλα περιλαμβάνουν τα πρόβατα, τους χοίρους, τις καμήλες και τις καμηλοπαρδάλεις. Ενώ σήμερα τα Περιττοδάκτυλα περιλαμβάνουν τα άλογα, τους ρινόκερους και τις ζέβρες.

Αυτό το εξελικτικό γεγονός συμπίπτει με ένα σαφές όριο στο γήινο γεωλογικό αρχείο,  που διαιρεί τις εποχές Παλαιόκενο και Ηώκαινο.

Οι Αμερικανικοί επιστήμονες έχουν αναπτύξει αυτή τη θεωρία για τους κομητών τους μετά από μελέτη των ιζημάτων, που βρήκαν τρυπώντας την Ανατολική ακτή των ΗΠΑ.

Ανατροφοδότηση μεθανίου

Είναι γνωστό, από τη σύνθεση των βράχων και των θαλασσίων ιζημάτων της εποχής ανάμεσα στην Παλαιόκενο και Ηώκαινο, ότι οι παγκόσμιες θερμοκρασίες αυξήθηκαν γύρω στους 6 βαθμούς Κελσίου μέσα σε λιγότερο από 1.000 χρόνια - ένα γεγονός που είναι γνωστό ως θερμικό μέγιστο.

Αυτό θεωρείται ότι είχε θερμάνει τα κρύα, βόρεια γεωγραφικά πλάτη όπου βρέθηκαν οι περισσότεροι από τους σημαντικότερους αρχικούς εδαφικούς διαδρόμους στην Ηώκαινο εποχή. 

Η ξαφνική θέρμανση κατέστησε αυτά τα βόρεια μέρη κατοικήσιμα, επιτρέποντας έτσι στα θηλαστικά να διασκορπιστούν στους εδαφικούς διαδρόμους προς τις νέες ηπείρους.

Καθώς τα διασκορπίστηκαν, διαφοροποιήθηκαν - ίσως για να εκμεταλλευτούν διαφορετικές πηγές τροφίμων.

Το όριο ανάμεσα στην Παλαιόκενο και Ηώκαινο επχή συμπίπτει επίσης με μια τεράστια έγχυση (διασοπρά) του ισοτόπου άνθρακα 12 στο γήινου κύκλο του άνθρακα. Οι επιστήμονες θεωρούν ότι αυτό το γεγονός ανέβασε τα επίπεδα του διοξειδίου του άνθρακα (CO2) στην ατμόσφαιρα. Συμβάλλοντας με αυτό τον τρόπο στο φαινόμενο του θερμοκηπίου και στην παγκόσμια άνοδο της θερμοκρασίας για 100.000-150.000 χρόνια, διατηρώντας το θερμικό μέγιστο.

Μία υποψήφια αιτία για την έγχυση είναι μια ξαφνική ελευθέρωση από τον πυθμένα της θάλασσας του μεθανίου, που ήταν παγιδευμένο λόγω του πάγου. Η παγκόσμια άνοδος της θερμοκρασίας και οι ωκεανοί θα μπορούσαν να έχουν προκαλέσει ένα ρεύμα του αερίου στην ατμόσφαιρα, που ώθησε έτσι τις θερμοκρασίες να ανεβούν ακόμα περισσότερο.

Αλλά αυτή η εκδοχή της ιστορίας υποστηρίζεται τώρα από νέα στοιχεία για τη σύγκρουση ενός κομήτη που ελευθέρωσε άμεσα τεράστιες ποσότητες του άνθρακα. Απαραίτητες όμως για να αυξηθούν οι παγκόσμιες θερμοκρασίες απότομα.

Θεωρούν ότι το αντικείμενο που προκάλεσε τη σύγκρουση ήταν διαμέτρου, περίπου, 10 km - το μέγεθος του κομήτη Halley.

Όταν τρύπησαν τα ιζήματα βρήκαν μικροσκοπικά σωματίδια πλούσια σε σίδηρο παρόμοια με αυτά που βρέθηκαν στις περιοχές των 65 εκατομμυρίων ετών, οι οποίες συνδέθηκαν με τον αστεροειδή που συγκρούστηκε με τη Γη και πέθαναν οι δεινόσαυροι.

Όπως δε διαμορφώθηκαν τα σωματίδια των 65 εκατομμυρίων ετών, με συμπύκνωση των συντριμμιών που σκορπίστηκαν από την πτώση του αστεροειδή, έτσι σχηματίστηκαν και οι κόκκοι με τον άφθονο σίδηρο στα δείγματά των ερευνών πιστεύουν οι ειδικοί επιστήμονες.

Μάλιστα ένας καθηγητής, ο Kent, σκέπτεται ότι το αντικείμενο που έπεσε στην Παλαιόκενο-Ηώκαινο εποχή, θα μπορούσε να είναι μια μεγάλη παγωμένη μπάλα που θα περιείχε και λίγο βράχο.

Αυτό θα μπορούσε να συσχετιστεί με τη σχετική απουσία στον Ατλαντικό των πυρήνων ιριδίου, ένα στοιχείο που βρέθηκε με αφθονία στους μετεωρίτες και στους παλαιούς αργίλους των 65 εκατομμυρίων ετών.

Η νέα μελέτη θα μπορούσε να προσθέσει βάρος στη θεωρία ότι η ζωή στη Γη σχηματίστηκε από τις συγκρούσεις με τη Γη  αντικειμένων από το εξωτερικό διάστημα. Εάν μία από αυτές τις συγκρούσεις σκότωσε τους δεινοσαύρους, είναι ίσως ειρωνικό ότι μία άλλη μπορεί να έχει βοηθήσει τα θηλαστικά να ακμάσουν και να διαφοροποιηθούν.

Η έρευνα δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Earth and Planetary Science Letters.