Κανένα σήμα από τον Άρη για το Beagle 2

Από σελίδα του BBC, 25 Δεκεμβρίου 2003

Οι επιστήμονες απέτυχαν να πάρουν το αναμενόμενο σήμα από το ειδικό ρομποτικό σκάφος, προσεδαφιστή, Beagle 2 που θα τους ενημέρωνε ότι αυτό προσεδαφίστηκε ακίνδυνα στον Άρη.

Αλλά από την άλλη το μητρικό σκάφος Mars Express, με έναν υψηλού κινδύνου ελιγμό, εισήχθη επιτυχώς σε τροχιά γύρω από τον πλανήτη.

Το ρομποτικό σκάφος των 50 εκατομμυρίων Ευρώ έπρεπε να έχει προσεδαφιστεί στον Άρη στις 04.54 ώρα Ελλάδος, την ημέρα Χριστουγέννων, μετά από 400 εκατομμύρια χιλιόμετρα εξάμηνης πτήσης.

Το σήμα θα το ανίχνευε για πρώτη φορά στις 7.30 πμ ώρα Ελλάδος, το διαστημικό σκάφος Οδύσσεια του Άρη της NASA. Αυτό βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τον Άρη και θα περνούσε πάνω από την περιοχή προσεδάφισης Isidis Planitia, μια μεγάλη, επίπεδη, ιζηματογενή λεκάνη ελαφρώς βόρεια του Αρειανού ισημερινού. Αλλά δυστυχώς απέτυχε να ανιχνεύσει το αναμενόμενο σήμα ότι όλα πήγαν καλά.

Ο επικεφαλής επιστήμονας του έργου καθηγητής Colin Pillinger επέμεινε ότι "Δεν είναι το τέλος του κόσμου. Δεν καταλήγουμε απαραίτητα στο συμπέρασμα πως χάσαμε το σκάφος".

Το γιγαντιαίο τηλεσκόπιο Bank Jodrell, στο Τσέσαϊρ της Αγγλίας, θα ευθυγραμμισθεί περίπου τα μεσάνυχτα ώρα Ελλάδος για να πιάσει τα σήματα. Η τρίτη φορά θα γίνει την Παρασκευή πριν αδειάσουν οι μπαταρίες του Beagle 2.

Οι επιστήμονες είναι βέβαιοι ότι θα καταφέρουν να ανιχνεύσουν ένα σήμα από το Λαγωνικό 2 - εάν έχει φτάσει στην επιφάνεια του πλανήτη και λειτουργεί όπως αναμένεται.

Εάν αυτή η προαιρετική δυνατότητα αποτύχει, το διαστημικό σκάφος της NASA θα έχει μια καθημερινή πιθανότητα να πάρει το σήμα μέχρι τις 3 Ιανουαρίου, όταν θα αρχίσει το μητρικό σκάφος Mars Express της Ευρώπης την αποστολή του, να μπει σε τροχιά.

Ο προσεδαφιστής πρέπει να επαναφορτίσει τις μπαταρίες του την ημέρα που προσεδαφίστηκε αλλιώς δεν θα επιζήσει την πρώτη νύχτα του στον Άρη λόγω του μεγάλου ψύχους που επικρατεί (μέχρι - 90 βαθμοί Κελσίου).

"Δεν θεωρούμε ότι έχουμε χάσει το διαστημικό σκάφος", δήλωσε ο Colin Pillinger.

"Πάντα πιστεύαμε ότι θα βάζαμε το Λαγωνικό σε 'χειμέρια νάρκη' επειδή δεν θέλαμε να διακινδυνεύσουμε οποιαδήποτε ενέργεια κατά τη διάρκεια της πρώτης νύχτας. Δεν υπάρχει απολύτως τίποτα που μπορούμε να κάνουμε έως ότου ο υπολογιστής ξυπνήσει το Λαγωνικό αύριο στον Άρη, αλλά όχι απόψε από τη Γη".

Και πρόσθεσε: "Εάν κάνουμε επαφή με αυτό (στις 25 Δεκεμβρίου) μπορούμε να στείλουμε ή να πάρουμε οποιεσδήποτε πληροφορίες από το Beagle, αλλά το μόνο που θα είμαστε σε θέση να κάνουμε είναι να δούμε ότι το Λαγωνικό είναι ζωντανό".

Σενάρια

Ο ίδιος είπε ότι η ομάδα του έχει πέντε πιθανές εξηγήσεις για τη μη ανίχνευση του σκάφους

• Το λαγωνικό είναι στον Άρη αλλά όχι εκεί όπου αναμένεται.

• Η κεραία του είναι σε λανθασμένη κατεύθυνση.

• Μια δυσλειτουργία του υπολογιστή μετά την προσεδάφιση έχει επιπτώσεις στο συγχρονισμό για να ανοίξει η συσκευή της αποστολής σημάτων.

• Υπάρχει ένας κακός συνδυασμός μεταξύ του συστήματος επικοινωνιών της Οδύσσειας του Άρη και του Beagle.

• Κάτι έχει καταστραφεί κατά τη διάρκεια της εισόδου, της καθόδου ή της προσεφάφισης. Η κατάδυση του Λαγωνικού 2 μέσω της λεπτής ατμόσφαιρας του Άρη, της επιβράδυνσης του από τα δύο αλεξίπτωτα και από τους αερόσακους, είναι το πιο επικίνδυνο μέρος της αποστολής.

Το χειρότερο σενάριο φυσικά είναι ότι το σκάφος έχει συντριβεί και βρίσκεται άχρηστο πάνω από την Αρειανή επιφάνεια.

Από την άλλη, ο Mike Healey ένας από τους κατασκευαστές του, είπε ότι δεν έχει συλλογιστεί κανένα "αρνητικό σενάριο".

"Πρέπει πραγματικά να είναι σε θέση να επικοινωνήσει με την Οδύσσεια του Άρη. Αλλά θα μπορούσε να έχει προσγειωθεί σε λανθασμένη θέση ή η κεραία μπορεί να μην είχε ανοίξει επιτυχώς ή να είναι σε λανθασμένη κατεύθυνση."

Είπε επίσης ότι υπάρχει μια μικρή πιθανότητα το σκάφος να μην ήταν ικανό να επικοινωνήσει κατάλληλα με την Οδύσσεια, δεδομένου ότι ήταν σχεδιασμένο αρχικά να επικοινωνήσει με το Mars Express σε αυτή τη φάση.

Το Beagle 2 ήταν προγραμματισμένο να καταδυθεί μέσω της λεπτής ατμόσφαιρας του Άρη, επιβραδυνόμενο με δύο αλεξίπτωτα και  μειώνοντας τις επιπτώσεις από την πρόσκρουση με το έδαφος με τους τρεις αερόσακους. Αυτό ήταν και το πιο επικίνδυνο μέρος της αποστολής.

Το χειρότερο σενάριο είναι ότι το Λαγωνικό έχει συντριβεί και τα κομμάτια του σκόρπισαν πάνω από την Αρειανή επιφάνεια.

Επιτυχής τροχιά

Εάν επιτύχει, το Λαγωνικό 2 θα αρχίσει την αποστολή του, 180 ημερών, σε αναζήτηση ιχνών της ζωής.

Το ένα κομμάτι των καλών ειδήσεων αρχικά το πρωί των Χριστουγέννων ήταν ότι το Mars Express, με έναν υψηλού κινδύνου ελιγμό, εισήχθη επιτυχώς σε τροχιά γύρω από τον πλανήτη.

Το μητρικό σκάφος θα στείλει τρισδιάστατες εικόνες της επιφάνειας και θα ανιχνεύσει για το υπόγειο νερό με ένα ισχυρό ραντάρ.

Αλλά οι ιστορικές πιθανότητες επιτυχίας για το Λαγωνικό 2 είναι χαμηλές.

Περισσότερες από 30 αποστολές που έχουν προωθηθεί στον κόκκινο πλανήτη από τη δεκαετία του '60, αλλά μόνο τρία προσεδαφίστηκαν στην Αρειανή επιφάνεια επιτυχώς.

Όλες αυτές οι αμερικανικές αποστολές ήταν δαπανηρές (στη μία και μόνη Σοβιετική αποστολή το σκάφος καταστράφηκε σχεδόν αμέσως), αντίθετα με το Λαγωνικό 2, το οποίο κόστισε πολύ λίγα χρήματα.

Οι σημαντικότερες αποστολές στον Άρη

Οι σημαντικότερες αποστολές στον Άρη, όπως ο Pathfinder (το 1997) και τα δύο οχήματα προσεδάφισης Viking (το 1976), πέτυχαν να προσεδαφιστούν στον Άρη και να επιστρέψουν στη Γη, φέρνοντας αρκετά στοιχεία του. Μερικά πάλι, όπως το πρόσφατο Polar Lander και το Deep Space 2, έφθασαν στην Αρειανή επιφάνεια, αλλά δεν ακούστηκαν ποτέ από τότε πάλι.

Τα δύο οχήματα που προσεδαφίστηκαν Viking 1 και 2 έφθασαν στον Άρη το 1976 και ήταν τα πρώτα διαστημικά σκάφη, που έστειλαν φωτογραφίες της Αρειανής επιφάνειας. Πραγματοποίησαν επίσης ένα σύνολο πειραμάτων με σκοπό να ανιχνεύσουν τη ζωή στο Αρειανό έδαφος, αλλά όλες οι δοκιμές απέτυχαν να εμφανίσουν οποιαδήποτε ίχνη ζωής.

Το όχημα Sojourner που προσγειώθηκε στον Αρη   το 1997

Λίγα λόγια για την ονομασία Beagle 2

Ο προσεδαφιστής Beagle-2 μαζί με τον επιστημονικό εξοπλισμό φέρνει και ένα έργο τέχνης φτιαγμένο από τον Damien Hirst και ένα μουσικό κομμάτι με τίτλο Beagle 2, φτιαγμένο από τους Alex James και Dave Rowntree από το βρετανικό γκρουπ Blur. Και μάλιστα αυτή η μουσική θα είναι το ηχητικό ντοκουμέντο για την αναγγελία της ασφαλούς άφιξή του στον Άρη.

Συγχρόνως το όνομα Beagle 2 είναι και το όνομα του πλοίου που μετέφερε τον Δαρβίνο στο ταξίδι του το 1831 στο οποίο έγραψε την "Καταγωγή των Ειδών".

Από την άλλη μεριά η ονομασία Mars Express δόθηκε στο διαστημικό σκάφος, επειδή η κατασκευή του ήταν η πιο γρήγορη από οποιοδήποτε άλλο διαστημικό όχημα με προορισμό κάποιον πλανήτη.