Μελέτη βρίσκει ότι τα μεταλλαγμένα κάνουν ζημιά στην άγρια φύση

Από την ιστοσελίδα του Reuter και της Καθημερινής, 17 Οκτωβρίου 2003

Bρετανοί επιστήμονες, που έκαναν τη μεγαλύτερη μέχρι τώρα μελέτη πάνω στις περιβαλλοντικές επιδράσεις των γενετικά τροποποιημένων προϊόντων, έχουν δείξει ότι δύο τέτοια είδη έβλαψαν την άγρια φύση, αλλά ένα τρίτο είχε μια θετική επίδραση.

Τα συμπεράσματα των τρίχρονων επίσημων δοκιμών, δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό Philosophical Transactions: Biological Sciences της Βασιλικής Επιστημονικής Εταιρείας του Λονδίνου, και επικέντρωσαν εκ νέου την προσοχή πάνω σε αυτό το αμφισβητούμενο θέμα, δεδομένου ότι ο πρωθυπουργός της Βρετανίας Tony Blair προετοιμάζεται για να αποφασίσει στους επόμενους μήνες αν θα επιτρέψει τη μαζική παραγωγή των γενετικά τροποποιημένων προϊόντων (Genetic Modification GM) στη Μεγάλη Βρετανία.

Τα πειράματα, που κόστισαν 8.6 εκατομμύρια ευρώ, απέδειξαν ότι είναι έως και πέντε φορές πιο επιβλαβή τα GM για τη βιοποικιλότητα και τα ωφέλιμα έντομα των χωραφιών.

Αν δοθεί πράσινο φως για την καλλιέργεια τους αυτό θα συναντήσει την άγρια αντίθεση του κοινού, γιατί η συντριπτική πλειοψηφία των Βρετανών (9:1) είναι αντίθετη στα τρόφιμα GM.

Αν και η βρετανική κυβέρνηση, που αποτελούσε θιασώτη των μεταλλαγμένων, κρατάει ακόμη προσεκτική στάση, ο υπουργός Περιβάλλοντος Eλιοτ Mόρλεϊ δήλωσε ότι τα «μεταλλαγμένα σπαρτά έχουν οξύτατες συνέπειες στα άγρια πουλιά», συμπληρώνοντας ότι «δεν μπορώ να φανταστώ κάποια ευρωπαϊκή κυβέρνηση που θα αγνοήσει αυτά τα αποτελέσματα και την επίδρασή τους στη Φύση».

Από την άλλη μεριά οι εκπρόσωποι των πολυεθνικών βιοτεχνολογίας προσπαθούν να υποβαθμίσουν το πείραμα, μιλώντας για επιμέρους αποτελέσματα και προβλήματα που μπορούν να αντιμετωπιστούν.

"Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι μεταλλαγμένες καλλιέργειες είναι πιο ευπροσάρμοστες και μπορούν να εμπλουτίσουν τη βιοποικιλία", δήλωσε ο δρ Πολ Pίλοτ, από το Γεωργικό Bιοτεχνολογικό Συμβούλιο, μια οργάνωση που εκπροσωπεί τη Monsanto, τη Syngenta και άλλες μεγάλες εταιρείες του κλάδου.

Η βρετανική κυβέρνηση περιμένει και τα αποτελέσματα από άλλες έρευνες, που αναμένονται μέσα στον επόμενο μήνα και που αναζητούν τον κίνδυνο επιμόλυνσης συμβατικών ή βιολογικών καλλιεργειών από γειτονικές μεταλλαγμένες, καθώς και την ανθεκτικότητα του μεταλλαγμένου σπόρου.

Πάντως, οι μέχρι τώρα δημοσιεύσεις απ’ αυτές τις έρευνες είναι τελείως αρνητικές για τα μεταλλαγμένα. Παρατηρήθηκε επιμόλυνση ακόμη και σε απόσταση 26 χιλιομέτρων(!), ενώ σε χωράφια όπου έπεσε μεταλλαγμένη σπορά, έστω και μία φορά, εκτιμήθηκε ότι το «πειραγμένο» DNA μπορεί να παραμείνει στο έδαφος –μολύνοντας τα επόμενα σπαρτά– μέχρι και για 16 χρόνια, εκτός κι αν χρησιμοποιηθούν «δραστικές μέθοδοι»!

Τα μεταλλαγμένα επιβάλλουν μια ιδιότυπη δικτατορία, επιδεικνύοντας «ιμπεριαλιστική» επιμονή και διασπορά.

Το πείραμα

Η κυβέρνηση αποφάσισε να καλλιεργήσει, κάτω από δοκιμαστικές συνθήκες, διάφορες συγκομιδές γενετικά τροποποιημένων για ανοχή στα ζιζανιοκτόνα.

Η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε ήταν η παράλληλη καλλιέργεια συμβατικών και μεταλλαγμένων σπόρων ελαιοκράμβης, ζαχαρότευτλων και καλαμποκιού.

Τα συμβατικά χωράφια ψεκάστηκαν με τα συνήθη ζιζανιοκτόνα, ενώ τα μεταλλαγμένα από τα ειδικά φυτοφάρμακα, στα οποία έχουν ανοσία οι συγκεκριμένες καλλιέργειες έτσι ώστε να εξολοθρεύονται μόνο τα παράσιτα.

Οι μεταλλαγμένοι σπόροι ελαιοκράμβης και καλαμποκιού ήταν παραγωγής της Bayer CropScience, ενώ των ζαχαρότευτλων της Monsanto.

Αντικείμενο της έρευνας ήταν το εάν και σε ποιο βαθμό πλήττονται οι πληθυσμοί των εντόμων και η βιοποικιλότητα.

Οι ερευνητές τόνισαν ότι οι δοκιμές τους μέτρησαν την επίδραση όχι των ίδιων των συγκομιδών των GM, αλλά των συγκεκριμένων ζιζανιοκτόνων -- glyphosate ή glufosinate ammonium -- που χρησιμοποιήθηκαν από κοινού με τις μελέτες.

Κι ενώ οι οικολογικές οργανώσεις είχαν κριτικάρει έντονα τους στόχους του πειράματος, τονίζοντας ότι είναι εξαιρετικά περιορισμένοι και δεν επικεντρώνει στις βασικότερες συνέπειες των μεταλλαγμένων, τελικά τα αποτελέσματα αποτέλεσαν μια ευχάριστη έκπληξη για τους οικολόγους.

Ακόμη και οι ίδιοι οι επιστήμονες που συμμετείχαν στο πρόγραμμα, έμειναν έκπληκτοι από το δραματικό χαρακτήρα των επιπτώσεων.

Η καλλιέργεια των μεταλλαγμένων ελαιοκράμβης και ζαχαρότευτλου αποδείχθηκε έως και πέντε φορές επιβλαβέστερη από τη συμβατική, όσον αφορά τη βιοποικιλότητα και τα ωφέλιμα έντομα των χωραφιών.

Αράχνες, σκαθάρια, πεταλούδες και μέλισσες σχεδόν εξαφανίστηκαν από το Roundup της Monsanto και το αντίστοιχο της Bayer, το οποίο μάλιστα αποδείχθηκε πιο καταστροφικό.

Η εξολόθρευση των εντόμων, καθώς και η αποψίλωση των αγριόχορτων πλήττει σημαντικά τη βιοποικιλότητα και ειδικά τα πουλιά, αφού αφαιρεί μια σημαντική παράμετρο από την τροφική και βιολογική αλυσίδα.

Συγκριτικά καλύτερα αποτελέσματα εμφάνισε το μεταλλαγμένο καλαμπόκι, γύρω από το οποίο κυκλοφορούσαν περισσότερα έντομα απ’ ό,τι στο συμβατικό καλαμπόκι.

Κι εδώ όμως υπάρχει μια κρίσιμη λεπτομέρεια: το συμβατικό καλαμπόκι ψεκαζόταν με το ισχυρότατο ζιζανιοκτόνο δηλητήριο Atrazine, το οποίο δεν αφήνει τίποτα ζωντανό, και γι’ αυτό ακριβώς τον λόγο έχει πια απαγορευθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Το συμπέρασμα των επιστημόνων είναι σαφέστατο όσον αφορά τις δύο καλλιέργειες: δεν πρέπει να επιτραπεί η σπορά τους, τουλάχιστον πριν γίνουν νέες αναλυτικές έρευνες.

Όσο για το καλαμπόκι θα χρειασθεί να επαναληφθούν οι έρευνες, σε σύγκριση με άλλο ζιζανιοκτόνο, όχι τόσο δραστικό όπως το Atrazine, δήλωσε ο δρ Tζέοφ Σκουάιρ, μέλος της ερευνητικής ομάδας.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, το «διπλό αποτέλεσμα» προκύπτει, καθώς ορισμένοι γενετικά μεταλλαγμένοι σπόροι προσφέρουν ανθεκτικότερες σοδειές, διευκολύνοντας τους αγρότες στον έλεγχο των παρασίτων και των εντόμων και περιορίζοντας τη χρήση εντομοκτόνων.

«Ημιτελής» χαρακτηρίστηκε πάντως η έρευνα από την Οργάνωση Προστασίας του Περιβάλλοντος Greenpeace. «Δεν αγγίζει τις ευρύτερες ανησυχίες για τους κινδύνους που κρύβουν τα γενετικά μεταλλαγμένα προϊόντα. Αλλά και σε αυτή τη μικρή κλίμακα, για εμάς είναι σαφές ότι δεν υπάρχουν οφέλη από την καλλιέργεια γενετικά μεταλλαγμένων σπόρων. Άλλοι επιστήμονες, πάντως, στάθηκαν περισσότερο διαλλακτικοί.

Ειδικοί τροφίμων και καλλιεργειών του Κέμπριτζ δήλωσαν ότι με μόνο μία έρευνα δεν μπορούμε να βάλουμε την «καλή» ή «κακή» ταμπέλα στα γενετικά μεταλλαγμένα προϊόντα. «Το βασικό αποτέλεσμα αυτής της έρευνας, είναι ότι πρέπει να ανοίξει η πόρτα για επόμενες και για σοβαρή συζήτηση ώστε να αποδειχθεί η αλήθεια για τα γενετικά μεταλλαγμένα προϊόντα».

Στην πιο πρόσφατη μελέτη, τα φυτά ήταν φτιαγμένα έτσι ώστε να είναι ανεκτικά στα ζιζανιοκτόνα, που σημαίνει ότι ένας αγρότης μπορεί να ψεκάσει όλο το χωράφι, συμπεριλαμβανομένων και των καλλιεργιών του, για να σκοτώσει τα ζιζάνια. Κατά συνέπεια θα γλιτώνει χρόνο και χρήματα.

Τα γενετικά τροποποιημένα φυτά είναι αυτά, στα οποία έχουν προσθέσει ξένο DNA για να αλλάξουν μερικά από τα χαρακτηριστικά τους, όπως η έκκριση μιας τοξίνης ικανής να σκοτώνει τα παράσιτα των εντόμων.