Τα μεγάλα εκκλησιαστικά όργανα γεννούν στους ακροατές παράξενες εμπειρίες

Από την υπηρεσία διανομής ειδήσεων ΑlphaGalileo, Οκτώβριος 2003

Οι υπόηχοι μπορούν να προκαλούν μια σειρά από παράξενες εμπειρίες στους ανθρώπους που τους ακούνε, ακόμα κι αν δεν τους αναγνωρίζουν.  

Δεκάδες δυτικοευρωπαϊκές εκκλησίες και καθεδρικοί ναοί έχουν "εκκλησιαστικά όργανα" με σωλήνες μεγάλου μήκους ώστε να παράγουν ένα πολύ μπάσο ήχο, γνωστό ως υπόηχο. Στο περιοδικό BA Festival of Science της 8ης Σεπτεμβρίου 2003, μια ομάδα επιστημόνων ανέφερε τα αποτελέσματα ενός νεωτεριστικού πειράματος κατά το οποίο 750 ακροατές άκουσαν ζωντανή μουσική η οποία σε μερικά σημεία περιείχε υπόηχους. Οι υπόηχοι αυτοί μέσα στη μουσική προκάλεσαν μια σειρά από παράξενα αποτελέσματα ακόμη και σε αυτούς που δεν γνώριζαν την ύπαρξη των ήχων αυτών. Οι παράξενες αντιδράσεις περιλάμβαναν μια ακραία αίσθηση λύπης, μια κρυάδα στους ακροατές, αγωνία, και σε μερικές περιπτώσεις ακόμη και ρίγη να διατρέχουν τη ραχοκοκαλιά των ακροατών. 

''Τα αποτελέσματα αυτά δείχνουν ότι οι χαμηλές συχνότητες μπορούν να προκαλέσουν στους ανθρώπους ασυνήθιστες εμπειρίες, ακόμη και αν αυτοί δεν μπορούν να ανιχνεύσουν συνειδητά την ύπαρξη των υποήχων. " είπε ο ψυχολόγος Richard Wiseman. "Μερικοί επιστήμονες πιστεύουν ότι αυτό το είδος ήχων μπορεί να υπάρχει σε μερικά μέρη που θεωρούνται στοιχειωμένα και έτσι να δημιουργούν στους ανθρώπους που βρίσκονται εκεί αλλόκοτες αισθήσεις τις οποίες αποδίδουν σε φαντάσματα. Τα ευρήματά μας ενισχύουν αυτή την άποψη." λέει ο ίδιος. 

''Τόσα πολλά έχουν λεχθεί για τους υπόηχους - έχουν συσχετιστεί σχεδόν με κάθε τι, από όπλα ακτίνων μέχρι την αδέξια οδήγηση αυτοκινήτων. Είναι θαυμάσιο να μπορείς να εξετάσεις την αλήθεια όλων αυτών πειραματικά" λέει η Sarah Angliss, μια συνθέτρια και μηχανικός ήχου που συμμετείχε στο πρόγραμμα. " Οι εκτελεστές του οργάνου πρόσθεταν υπόηχους στο παίξιμό τους εδώ και 500 χρόνια, έτσι μπορεί να μην είμαστε η πρώτη γενιά για να εθιστούμε στο μπάσο." 

Το πείραμα έλαβε χώρα στο Purcell Room (South Bank, του Λονδίνου) και εκτελέστηκε από μια ομάδα επιστημόνων ακουστικής, ψυχολόγων και μουσικών. Ένας από τους σωλήνες του οργάνου είχε το εντυπωσιακό μήκος των 7 μέτρων. Είχε σχεδιαστεί ώστε να εκπέμπει ήχους συχνότητας κάτω των 20 Hertz - ακραίο μπάσο ήχο που βρίσκεται στα όρια της ανθρώπινης αντίληψης. 

Κατά τη διάρκεια του πειράματος 750 ακροατές τους ζητήθηκε να αναφέρουν τις συναισθηματικές αντιδράσεις τους για 4 μουσικά κομμάτια, αναφέροντας κάθε ασυνήθιστη εμπειρία και λέγοντας αν τη στιγμή εκείνη άκουγαν έναν υπόηχο. Συγκρίνοντας τα όμοια κομμάτια με την παρεμβολή σ' αυτά υπόηχων ή όχι, οι ψυχολόγοι πιστοποίησαν ότι οι υπόηχοι έκαναν τις παράξενες αναφορές εμπειριών να αυξηθούν κατά 22%.   

Για όσους ενδιαφέρονται να έρθουν σε επαφή με τους συντελεστές του πειράματος, παραθέτουμε τις ηλεκτρονικές διευθύνσεις τους:

Sarah Angliss: Μηχανικός και συνθέτης με ενδιαφέροντα για την επιστημονική και πολιτιστική ιστορία των υπόηχων.
Email: sarah@infrasonicmusic.co.uk

Ciarán O''Keeffe: Ψυχολόγος, με ειδικότητα στην ψυχολογία της μουσικής και την παραψυχολογία.
Liverpool Hope University
Email: ciaran@infrasonicmusic.co.uk

Dr Richard Lord: Σύμβουλος ακουστικής από το Εθνικό Εργαστήριο Φυσικής (NPL)
Email: richardlord@infrasonicmusic.co.uk

Καθηγητής Richard Wiseman: Ψυχολόγος με ειδικότητα σε πειράματα με μεγάλο πλήθος ατόμων και την επιστημονική μελέτη ασυνήθιστων φαινομένων.
Email: richardwiseman@infrasonicmusic.co.uk