Επελέγη ο κατασκευαστής του αντικαταστάτη του Hubble

Από τη σελίδα του NewScientist, 10 Σεπτεμβρίου 2002

Μετά από ένα χρόνο αναζητήσεων, η NASA τελικά επέλεξε την εταιρεία TRW να κατασκευάσει το Διαστημικό Τηλεσκόπιο της Νέας Γενιάς (NGST), αξίας 825 εκατομμυρίων δολαρίων, που προγραμματίζεται να αντικαταστήσει το 2010 το διάσημο Διαστημικό Τηλεσκόπιο Hubble.

Το νέο τηλεσκόπιο, που θα έχει ένα κάτοπτρο των 6.5 μέτρων,  θα είναι τόσο μεγάλο που θα πρέπει να εγκατασταθεί κομμάτι-κομμάτι, τα οποία θα μεταφερθούν με πυραύλους υτης μίας χρήσεως.

Η εταιρεία TRW κέρδισε το συμβόλαιο ακριβώς επειδή παρουσίασε την πιο αξιόπιστη πρόταση για τη μεταφορά και τη συναρμολόγηση. Το κάτοπτρο στο διάστημα που θα μοιάζει με ένα πτυσσόμενο φύλλο τραπεζιού, με ένα ζευγάρι 'φτερών' των δύο μέτρων, θα αναπτύσσεται σε μια έκταση 2 επί 6.5 μέτρων.

Τα μεγάλα πλεονεκτήματα που θα έχει έναντι του Hubble είναι το μέγεθος και η ευαισθησία. Η NASA είχε αρχικά σχεδιάσει ένα κάτοπτρο των οκτώ μέτρων, αλλά λόγω του μεγάλου κόστους του, το αντικατέστησε με αυτό των 6.5 μέτρων. Το κάτοπτρο αυτό θα έχει περισσότερο από επτά φορές την επιφάνεια του Hubble, 2.4 μέτρων, και έτσι θα μπορεί συλλέγει περισσότερο φως από τα αστέρια. Το νέο τηλεσκόπιο θα έχει και πιο ευαίσθητα όργανα από ό,τι είχε ο Hubble όταν φτιάχτηκε.

Η κύρια αποστολή του νέου τηλεσκοπίου είναι να παρατηρήσει τι συνέβη στο παρελθόν κατά την εξέλιξη του Σύμπαντος, όσο πιο κοντά  γίνεται στην μετά το Big Bang εποχή, όταν σχηματίσθηκαν οι γαλαξίες. Για να δει αυτά τα γεγονότα, τα οπτικά του όργανα σχεδιάστηκαν για μήκη κύματος από 0.6 έως 28 μικρο-μέτρα, στην υπέρυθρη περιοχή του φάσματος.

Επίσης αναμένεται να ρίξει φως στα μυστήρια της σκοτεινής ύλης και στην κατανομή της ύλης στο Σύμπαν.

Το διαστημικό τηλεσκόπιο νέας γενιάς θα πρέπει να συνδυαστεί με ένα παρατηρητήριο στο έδαφος της Γης που θα ονομάζεται Giant Segmented Mirror Telescope, επίσης πρωταρχικής σημασίας.

Η ατμόσφαιρα της Γης μπλοκάρει πολλά από αυτά τα μήκη κύματος από το να φθάσουν στο έδαφος, έτσι οι αστρονόμοι είχαν, εδώ και χρόνια, περιοριστεί σε μικρά όργανα παρατήρησης και σε μικρά τηλεσκόπια, του νεκρού τώρα, Kuiper Airborne Observatory.

Ο Hubble ήταν σχεδιασμένος για μικρότερα μήκη κύματος, 0.2 έως 2.5 μικρομέτρα, που περικλείουν την ορατή περιοχή του φάσματος (0.4 έως 0.7 μm). Όμως και τα δύο όργανα έχουν παρόμοια ανάλυση ή διάυγεια περίπου 0.1 δεύτερα του τόξου.

Η NASA που θα βάλει το νέο τηλεσκόπιο σε μια θέση "Lagrange", 1.5 εκατομμύρια km μακρυά από τη Γη, όπου η βαρυτική έλξη της Γης και του Ήλιου ισορροπούν. Θα αναπτυχθεί δε μια γιγαντιαία ασπίδα προστασίας από τον ήλιο, στο μέγεθος του γηπέδου του τένις, για να κάνει  σκιά στο τηλεσκόπιο, ώστε να μπορεί να ψυχθεί κάτω από τους –223 °C, όπου οι υπέρυθροι αισθητήρες εργάζονται πιο ικανοποιητικά.

Όμως διαφορετικά από ό,τι συνέβαινε με τον Hubble, οι αστροναύτες δεν θα έχουν την δυνατότητα να φθάσουν στο νέο τηλεσκόπιο για να το επιδιορθώσουν ή να αντικαταστήσουν όργανα.

Το τηλεσκόπιο επίσης κρατά μια περισσότερη αμφίβολη διάκριση - είναι το πρώτο από τα "μεγάλα παρατηρητήρια" της NASA στο διάστημα, που θα δεν βαπτισθεί με το όνομα κάποιου επιστήμονα.

Το όνομα του νέου διαστημικού Τηλεσκοπίου θα είναι James Webb, και η NASA έτσι τιμά τον πρώην Διοικητή της, που διηύθυνε το πρόγραμμα Apollo, χωρίς να είναι επιστήμονας ή μηχανικός.

Νέο τηλεσκόπιο και από το Ευρωπαϊκό Νότιο Παρατηρητήριο

Το Ευρωπαϊκό Νότιο Παρατηρητήριο ESO έχει ήδη ξεκινήσει τη μελέτη για την κατασκευή ενός υπερμεγέθους γήινου τηλεσκοπίου, με διακριτική ικανότητα 40 φορές μεγαλύτερη από αυτή του Διαστημικού Τηλεσκοπίου Hubble (40 φορές μεγαλύτερη ανάλυση).

Το υπό σχεδίαση γιγαντιαίο τηλεσκόπιο πήρε το όνομα Overwhelmingly Large Telescope (OWL) (κουκουβάγια στα Ελληνικά). Το νέο Τηλεσκόπιο  του ESO θα ανοίξει ένα παράθυρο στο σύμπαν από υψόμετρο 5.000 μέτρων. Θα λειτουργεί σχεδόν όπως ένα διαστημικό παρατηρητήριο με βάση για τους χειριστές του, οι οποίοι θα βρίσκονται σε χαμηλότερο υψόμετρο (περί τα 3.000 μέτρα).

Πρόκειται δε να εγκατασταθεί στην πιο άνυδρη έρημο του κόσμου, την έρημο Ατακάμα στη Χιλή.

Το γιγαντιαίο τηλεσκόπιο, με βασικό κάτοπτρο μήκους 100 περίπου μέτρων, βρίσκεται στο στάδιο του σχεδιασμού. Το κόστος του είναι περίπου το 1 δισεκατομμύρια € και θα χρειαστούν 15 ολόκληρα χρόνια για να μας αποκαλύψει πώς εκρήγνυνται τα άστρα στην άκρη του σύμπαντος, ή να διακρίνει εάν υπάρχει οξυγόνο σε άλλους πλανήτες σαν τη Γη.