Η μη ιονίζουσα ακτινοβολία από τις κεραίες της κινητής τηλεφωνίας πόσο βλαβερή είναι;

Συχνές ερωτήσεις, Ιανουάριος 2004

Μέρος 1ο, 2ο, 3o

Ειδήσεις, αποφάσεις και έρευνες για την επίδραση της RF ακτινοβολίας στην ανθρώπινη υγεία το 2003

• Μόνη της η ακτινοβολία RF δεν ήταν τοξική για τα ανθρώπινα κύτταρα του αίματος, αλλά ενίσχυσε τα τοξικά αποτελέσματα μιας χημικής καρκινογόνου ουσίας [241].

• Η έκθεση σε ακτινοβολία RF από σταθμούς εκπομπής κινητών τηλεφώνων πάνω σε εθελοντές, προκάλεσε μειωμένα συναισθήματα ευεξίας και έφερε κάποια βελτίωση σε μερικά τεστ μνήμης καθώς και στον χρόνο αντίδραση. Η επίδραση στην ευεξία βρέθηκε μόνο για τα σήματα RF που χρησιμοποιούνται στην καινούργια γενιά των κινητών G3. Ενώ η επίδραση στις γνωστικές λειτουργίες βρέθηκε και για την καινούργια γενιά G3 και για τα σήματα της παλαιότερης γενιάς GSM [240].

• Ένας Αμερικανικός Ομοσπονδιακός Δικαστής αποφάσισε σε μια δίκη το Σεπτέμβριο του 2002 ότι οι ενάγοντες μιας μεγάλης εταιρείας κινητών τηλεφώνων, δεν είχαν παρουσιάσει αξιόπιστα στοιχεία καθώς και σχετικά επιστημονικά στοιχεία για να υποστηριχθεί ότι η ακτινοβολία των κινητών προκαλούν όγκο στον εγκέφαλο. [206, 210]. Τον Οκτώβριο του 2003, αυτή η απόφαση υποστηρίχτηκε και από το Εφετείο [206].

• Σε μια ανασκόπηση των εκθέσεων για τα αποτελέσματα των κινητών τηλεφώνων στη λειτουργία και τη συμπεριφορά του εγκεφάλου [214] κατέληξε στα εξής συμπεράσματα: "Τα περισσότερα από τα αναφερόμενα αποτελέσματα είναι μικρά εφ' όσον η ένταση ακτινοβολίας παραμένει στην μη-θερμική ζώνη"

• Έκθεση εθελοντών στην RF ακτινοβολία των κινητών τηλεφώνων αναφέρθηκε ότι προκαλεί καλύτερη απόδοση σε ένα τεστ για τη προσοχή [238].

• Μελέτες ότι η χαμηλή έκθεση σε ακτινοβολία της κινητής τηλεφωνίας RF προκάλεσε φυσιολογικά αποτελέσματα στους ανθρώπους [228].

• Δύο χρόνια έκθεσης αρουραίων σε ακτινοβολία της κινητής τηλεφωνίας RF δεν παρήγαγαν κανένα αποτέλεσμα που  να οδηγεί σε καρκίνο [237].

• Η έκθεση των λευκών αιμοσφαιρίων των ανθρώπων στην RF ακτινοβολία, δεν προκάλεσε καμιά βλάβη των χρωμοσωμάτων [236].

• Η έκθεση αρουραίων σε ένα τηλεφωνικό σήμα κινητού GSM 900 MHz δεν υποβοήθησε τον καρκίνο  του μαστού, που είχε προκληθεί από χημικές ουσίες[239].

• Η έκθεση ποντικών σε RF ακτινοβολία των κινητών τηλεφώνων δεν υποβοηθά τον καρκίνο του δέρματος, που προκαλείται από την υπεριώδη (UV) ακτινοβολία και δεν είχε επιπτώσεις στην έκκριση της ορμόνης μελατονίνης [233].

• Οι αρουραίοι που εκτέθηκαν στην RF ακτινοβολία της κινητής τηλεφωνίας παρουσίασαν αλλαγές στη συμπεριφορά, αλλά μόνο εάν η έκθεση ήταν αρκετά έντονη τόση ώστε να αυξήσει τη θερμοκρασία των σωμάτων [229].

• Η έκθεση των ανθρώπινων λευκών αιμοσφαιρίων στην ακτινοβολία των 1900 MHz RF δεν παρήγαγε καμιά βλάβη στα γονίδια [227].

• Αρουραίοι που εκτέθηκαν στην ακτινοβολία 1600 MHz RF για όλη τη διάρκεια της ζωής τους δεν παρουσίασαν κανένα στοιχείο βλάβης των γονιδίων [223].

• Έκθεση των αρουραίων στην ακτινοβολία RF αναφέρθηκε ότι προξενεί βλάβη στα νεύρα [219].

• Έκθεση των ανθρώπινων λευκών αιμοσφαιρίων σε θερμικά επίπεδα ακτινοβολίας RF αναφέρθηκε να προξενεί βλάβη στα γονίδια [217].

Επιτρέπεται να τοποθετούνται κεραίες κινητής τηλεφωνίας στις ταράτσες κτηρίων;

Η απάντηση είναι ότι οι κεραίες της κινητής τηλεφωνίας εκπέμπουν μικρή ισχύ και κατά τέτοιο τρόπο ώστε ακόμα και σε απόσταση λίγων μέτρων από το μέτωπο της κεραίας (και όχι της κατασκευής) τα επίπεδα της ακτινοβολίας να είναι αρκετές φορές χαμηλότερα από τα νομοθετημένα όρια ασφαλείας.

Οι κεραίες κινητής τηλεφωνίας εκπέμπουν περισσότερο σε σχέση με τις κεραίες της ραδιοφωνίας και της τηλεόρασης;

Η απάντηση εδώ είναι ότι οι κεραίες κινητής τηλεφωνίας εκπέμπουν ισχύ 100 έως 5000 φορές χαμηλότερα από τις κεραίες της ραδιοφωνίας και της τηλεόρασης και γι' αυτό τοποθετούνται μέσα στις πόλεις.

Οι κεραίες κινητής τηλεφωνίας μπορούν να επηρεάσουν ιατρικές συσκευές, όπως οι βηματοδότες;

Εφόσον τα επίπεδα εκπομπής είναι εντός των αντίστοιχων ορίων ασφαλείας,τα οποία είναι πολύ αυστηρότερα για τις συσκευές αυτές, δεν υπάρχουν στοιχεία που να αποδεικνύουν κάτι τέτοιο, σημειώνει η ίδια έρευνα.

Αν οι κεραίες κινητής τηλεφωνίας τοποθετούνταν εκτός κατοικημένων περιοχών, θα μειώνονταν τα επίπεδα έκθεσης;

Όχι, γιατί σε αυτή την περίπτωση θα χρειαζόταν μεγαλύτερη ισχύς εκπομπής, καθώς θα αυξανόταν η εμβέλεια των κεραιών, αναφέρει η έρευνα του ΕΜΠ. 

Οι κεραίες πως τοποθετούνται;

Οι σταθερές κεραίες που χρησιμοποιούνται για τις ασύρματες τηλεπικοινωνίες αναφέρονται ως κυψελοειδείς σταθμοί βάσεων ή πύργοι τηλεφωνικών μεταφορών. Αυτοί οι σταθμοί αποτελούνται από τις κεραίες και τον ηλεκτρονικό εξοπλισμό. Επειδή οι κεραίες χρειάζονται να είναι ψηλά στον αέρα, βρίσκονται συχνά σε πύργους, σε βουνά, σε κολυμβητήρια, ή σε στέγες. Τα χαρακτηριστικά ύψη για τους πύργους των βάσεων είναι 15 - 60 μέτρα.

Μερικοί σταθμοί κινητών χρησιμοποιούν πανκατευθυντικές κεραίες μήκους 3 έως 5 μέτρων. Αυτοί οι τύποι των βάσεων βρίσκονται συνήθως στις αγροτικές περιοχές. Στις αστικές και ημιαστιακές περιοχές, χρησιμοποιούνται πιο μικρές βάσεις, περίπου ενός μέτρου. Οι κεραίες διευθετούνται συνήθως σε τρεις ομάδες των τριών κεραιών η κάθε μία. Η μια κεραία σε κάθε ομάδα χρησιμοποιείται για να διαβιβάσει τα σήματα στα ασύρματα κινητά τηλέφωνα, και οι άλλες δύο κεραίες σε κάθε ομάδα χρησιμοποιούνται για να λαβαίνουν τα σήματα από τα ασύρματα κινητά τηλέφωνα.

Το ποσό της ακτινοβολίας που παράγεται εξαρτάται από τον αριθμό των ραδιοκαναλιών ανά κεραία και την ισχύ κάθε πομπού των σημάτων. Στην Αμερική, συνήθως υπάρχουν 21 τέτοια κανάλια ανά τμήμα των κεραιών. Άρα θεωρητικά την ίδια στιγμή μπορούν να συνδεθούν 63 κινητά (21 κανάλια επί 3 κεραίες). Εντούτοις, είναι απίθανο ότι όλες οι συσκευές θα συνδέονται συγχρόνως.

Όταν όμως χρησιμοποιούνται οι πανκατευθυντικές κεραίες, τότε ένας κυψελοειδής σταθμός βάσης θα μπορούσε θεωρητικά να χρησιμοποιήσει μέχρι και 96 συσκευές, αλλά αυτό θα ήταν πολύ ασυνήθιστο, γιατί είναι απίθανο ότι όλες αυτές οι συσκευές συγχρόνως αποστέλλουν ή παίρνουν σήματα.

Πόσο ασφαλής είναι η περιοχή των βάσεων των κεραιών;

Τα ηλεκτρομαγνητικά σήματα στην περιοχή των ραδιοσυχνοτήτων (RF) μεταδίδονται από τις κεραίες των σταθμών βάσης προς τον ορίζοντα σε σχετικά στενές διαδρομές.

Όπως και με όλες τις μορφές της ηλεκτρομαγνητικής ενέργειας, η ισχύς μειώνεται γρήγορα με την απόσταση από την κεραία.

Επομένως, η RF έκθεση στο έδαφος είναι πολύ μικρότερη από την έκθεση πολύ κοντά στην κεραία και στη διαδρομή που ακολουθεί το ραδιοσήμα. Στην πραγματικότητα, η έκθεση στο επίπεδο του εδάφους από τέτοιες κεραίες είναι χιλιάδες φορές μικρότερη από τα επίπεδα έκθεσης που συστήνονται σαν ασφαλή από τις ειδικές οργανώσεις. Έτσι η έκθεση στους κατοίκους που μένουν κοντά στις κεραίες θα ήταν σύμφωνα με τα περιθώρια ασφάλειας.

Στην πραγματικότητα, ένα άτομο προκειμένου να εκτεθεί στα επίπεδα ή κοντά στα όρια αυτά, που ορίζουν οι διεθνείς οργανώσεις για τις κεραίες αυτές, θα πρέπει ουσιαστικά να παραμένει στη διαδρομή - στην ευθεία - του Η/Μ ραδιοσήματος (στο ύψος δηλαδή της κεραίας) και εντός λίγων μέτρων από την κεραία. Φυσικά, είναι πολύ απίθανο να συμβεί για κάποιον που μένει κοντά στην κεραία.

Υπάρχουν διαφορές μεταξύ κεραιών της κινητής και κεραιών του ραδιοφώνου και της τηλεόρασης;

Ναι και Όχι. Η ακτινοβολία RF από μερικές κεραίες (ιδιαίτερα τις κεραίες των ραδιοφώνων FM και της τηλεόρασης VHF) απορροφάται περισσότερο από τους ανθρώπους από όσο η ακτινοβολία RF από τις κεραίες των σταθμών των κινητών τηλεφώνων, αλλά μόλις απορροφηθεί η ενέργεια τα αποτελέσματα είναι βασικά τα ίδια.

Οι κεραίες FM και της TV στέλνουν 100 έως 5000 φορές περισσότερη ισχύ από ό,τι οι κεραίες των σταθμών των κινητών, αλλά όμως αυτές τοποθετούνται συνήθως σε πολύ υψηλότερους πύργους ή βουνά.

Αν μια κεραία είναι σε μια ταράτσα, πώς μειώνεται η ένταση της ακτινοβολίας με την απόσταση;

Στο παρακάτω σχήμα φαίνεται η μείωση ανάλογα με την απόσταση. Αλλά αν θέλετε ακριβέστερα στοιχεία, μπορείτε να απευθυνθείτε στην Ε.Ε.Α.Ε. για περαιτέρω ενημέρωση και να κάνετε αίτηση για την διεξαγωγή μετρήσεων.

Τι πρέπει να προσέχω κατά την αγορά κινητού τηλεφώνου ;

Πριν αποκτήσετε κινητό τηλέφωνο, ενημερωθείτε για την ισχύ της ακτινοβο­λίας που απορροφάται στο κεφάλι σας (μέγεθος SAR). Σύντομα, όλοι οι κατασκευαστές θα το αναγράφουν στο κουτί της κάθε συσκευής. Από αυτή την άποψη υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ των διαφόρων μοντέλων συσκευών κινητών τηλεφώνων. Προτιμήστε μια συσκευή με χαμηλή επιβάρυνση ακτινοβολίας.

Αναφορές:

241. MB Zhang, JL He et al: Study of low-intensity 2450-MHz microwave exposure enhancing the genotoxic effects of mitomycin C using micronucleus test and comet assay in vitro. Biomed Environ Sci 15:283-290,2002

240. Zwamborn APM, Vossen SHAH et al: Effects of Global Communication system radio-frequency fields on Well Being and Cognitive Function of human subjects with and without subjective complaints (Report FEL-03-C148). The Hague, The Netherlands, Netherlands Organization for Applied Scientific Research (TNO), 2003. On line at: http://www.ez.nl/beleid/home_ond/gsm/docs/TNO-FEL_REPORT_03148_Definitief.pdf .

206. Christopher Newman et al vs Motorola, Inc et al. Baltimore, U S District Court for the District of Maryland, 2002. On line at: http://www.mdd.uscourts.gov/Opinions152/Opinions/newman0902.pdf
Also on-line is the Court of Appeals ruling that upheld the District Court decision:
http://pacer.ca4.uscourts.gov/opinion.pdf/022424.U.pdf

234. MW Dewhirst, M Lora-Michiels et al: Carcinogenic effects of hyperthermia. Int J Hypertherm 19:236-251, 2003.

235. MW Dewhirst, BL Viglianti et al: Basic principles of thermal dosimetry and thermal thresholds for tissue damage from hyperthermia. Int J Hypertherm 19:267-294, 2003.

238. TMC Lee, PK Lam et al: The effect of the duration of exposure to the electromagnetic field emitted by mobile phones on human attention. Neuroreport 14:1361-1364, 2003.

214. KA Hossmann and DM Hermann: Effects of electromagnetic radiation of mobile phones on the central nervous system. Bioelectromag 24:49-62, 2003.

237. M La Regina, EG Moros et al: The effect of chronic exposure to 835.62 MHz FDMA or 847.74 MHz CDMA radiofrequency radiation on the incidence of spontaneous tumors in rats. Radiat Res 160:143-151, 2003.

236. O Zeni, AS Chiavoni et al: Lack of genotoxic effects (micronucleus induction) in human lymphocytes exposed in vitro to 900 MHz electromagnetic fields. Radiat Res 160:152-158, 2003.

239. R Anane, PE Dulou et al: Effects of GSM-900 microwaves on DMBA-induced mammary gland tumors in female Sprague-Dawley rats. Radiation Research 160:492-497, 2003

233. P Heikkinen, VM Kosma et al: Effects of mobile phone radiation on UV-induced skin tumourigenesis in ornithine decarboxylase transgenic and non-transgenic mice. Int J Radi Biol 79:221-233, 2003

223. Vijayalaxmi, LB Sasser et al: Genotoxic potential of 1.6 GHz wireless communication signal: In vivo two-year bioassay. Radiat Res 159:558-564, 2003.

217. M Mashevich, D Folkman et al: Exposure of human peripheral blood lymphocytes to electromagnetic fields associated with cellular phones leads to chromosomal instability. Bioelectromag 24:82-90, 2003.

218. I Trosic, I Busljeta et al: Micronucleus induction after whole-body microwave irradiation of rats. Mutat Res 521:73-79, 2002.

219. LG Salford, AE Brun et al: Nerve cell damage in mammalian brain after exposure to microwaves from GSM mobile phones. Environ Health Perspect 111:881-883, 2003.

Συμπέρασμα

Και πάλι αναφέρουμε, ότι τα επιστημονικά στοιχεία δεν καταδεικνύουν ότι τα κινητά τηλέφωνα είναι επιβλαβή. Αλλά εάν θεωρείτε ότι στο μέλλον ίσως αποδειχτούν επιβλαβή. πάρτε τα μέτρα σας. Μειώστε το χρόνο ομιλίας, μην το βάζετε στη μέση σας (γιατί επηρεάζονται αρκετά τα γεννητικά όργανα) και αυξήστε την απόστασή όταν μιλάτε από το ακουστικό. 

Μέρος 1ο, 2ο, 3o